برخی تجار سود جو برنج تقلبی را در کیسه‌های برنج مرغوب ایرانی عرضه می کنند. چند سالی است با ورود برنج‌های ارزان و بی‌کیفیت خارجی و برنج های پرمحصول بازار تقلب در این محصول پرمصرف نیز قوت گرفته است. با داغ شدن بازار برنج تقلبی کار برای مصرف‌کنندگان سخت شده، چرا که آنها نمی‌دانند چه معیاری برای خرید یک برنج مرغوب اهمیت دارد. اما سوال اینجاست که آیا در میان معیارهای انتخاب برنج مرغوب، دانه بلند بودن آن اهمیت دارد یا عطر، طعم و مغذی بودن؟ کارشناسان می‌گویند برنج‌های خارجی به دلیل نوع عرضه آنها به‌صورت نیم پخت (پاربویل) و فرآیند ساخت مصنوعی (بچیزی مانند فرآیند ساخت ماکارونی ) بیشتر از برخی اقلام داخلی قد می کشند و کاملا هم اندازه و بدون هیچ گونه شکستگی هستند ، اما تنها خاصیت آنها همین است.
درحالی که برنج مرغوب ضمن برخوردار بودن از اندازه مناسب طعم و بوی بسیار مطبوعی دارند؛ به گونه‌ای که از هنگام خرید تا پخت می‌توان بوی آن را احساس کرد. ( البته اخیرا اسانس های بطور مصنوعی در بازار گزارش شده که برای عطری شدن برنج به آن اضافه می شود.)
برنج شالیزار که از مرغوبترین و باکیفیت ترین نوع برنج تهییه می شود دانه‌های یکدست و یکرنگی دارد؛ به گونه‌ای که وقتی در دستتان قرار بگیرند تفاوتی بین دانه های آن مشاهده نشده و رنگ و اندازه دانه‌ها با هم فرقی نمی‌کند.( بدلیل فرایند غربالگری ممکن است درصد بسیارناچیزی نیمدانه یا شکستگی نیز مشاهده شود که این موضوع به کیفیت برنج مربوط نمی شود و بین ۱-۲ درصد به دلیل ماهیت طبیعی برنج عادی است)
یکی از نشانه‌های دیگر تشخیص برنج مرغوب این است که وقتی دانه‌های برنج زیر زبان و دندان قرار بگیرد یک طعم خاص داشته باشد و عطر آنرا می‌توان استشمام کرد، همان عطری که در شالیزارهای شمال قابل استشمام است.
برنج خارجی پیش از پخت، رنگ تیره‌تری دارد. بیشتر برنج‌های وارداتی، پاربویل می‌شود؛ یعنی پیش از این که شلتوک به برنج تبدیل شود آن را در دستگاه‌های ویژه به صورت نیمه‌پز، بخارپز می‌کنند تا ویتامینها و مواد غذایی موجود در سبوس برنج به‌خورد دانه برنج برود. شلتوک که سرد شد همان فرآیند شالیکوبی را طی می‌کند و پوسته از برنج جدا می‌شود، اما برنج دیگر سفید نیست و به دلیل فرآیند پاربویل کمی زردتر و تیره‌تر می‌شود که می‌توان از برنج ایرانی تشخیص داد.
یکی دیگر از نشانه های ویژه ای که در برنج شالیزار مشاهده می شود رنگ طبیعی و عطر بسیار مشهود آن می باشد که بدون دمیدن در برنج قابل استشمام است.
از ویژگی های مهم دیگر یک برنج خوب قابلیت گوارشی و هضم پذیری آسان آن می باشد . بطوری که برنج خوب و با کیفیت بلافاصله در تماس با بزاق دهان حالت نر و آب شدگی دارد( مانند پفکی که در دهان می گذارید و براحتی نرم وذوب می شود)و با ۳-۴ بار جویدن کاملا اماده بلع می شود و همچنین باعث احساس سنگینی و نفخ بعد از سیری نمی شود.
هم چنین برنج مرغوب تا حدی سفت و سخت بوده و به راحتی نمی شکند . یکی ازنشانه های برنج بی کیفیت اصطلاحا “بند ” داشتن دانه برنج است یعنی شکستگی و خط هایی به صورت عرضی یک دانه برنج را به چند قسمت تقسیم می کند بطوری که اگر یک دانه برنج را بوسیله انگشت شصت و نشانه بگیرید و با ناخن انگشت شصت بفشارید به راحتی شکسته می شود درحالی که برنج با کیفیت هم سفت هست و هم به این راحتی ها شکسته نمی شود.( دلیل اصلی بند دار شدن برنج این است که برنج نباید بعد از خروج از کارخانه شالیکوبی و حمل ونقل در معرض باد و یا هوای سرد قرار بگیرد و نیز ممکن است در هنگام بوجاری ، سورتینگ و بسته بندی و انبار داری مراقبت کافی نشود).
