معرفی شهرستان آستانه اشرفیه
موقعیت جغرافیایی
آستانه اشرفیه در ۳۵ کیلومتری مرکز استان رشت واقع است و فاصلهٔ آن تا شهر لاهیجان ۷ کیلومتر است . این شهرستان با وسعت ۴۲۶/۶ کیلومتر مربع در شرق گیلان در عرض جغرافیایی ۳۷ درجه و ۱۶ دقیقه و طول جغرافیایی ۴۹ درجه و ۵۶ دقیقه شرق نصف النهار مبدا واقع شده است و ارتفاع متوسط آن از سطح دریا -2 متر است . شهرستان آستانه اشرفیه با جمعیت ۱۲۵٫۴۳۷ نفر از دو بخش مرکزی با ۴ دهستان ( کورکاء، دهشال، کیسم و چهارده ) و بخش بندر کیاشهر با 2 دهستان ( دهسر و دهکاء ) تشکیل شده است.[نیازمند منبع] ۴۲ درصد جمعیت این شهرستان شهر نشین و ساکن در دو شهر آستانه اشرفیه و بندر کیاشهر و ۵۸ درصد روستانشین و ساکن در ۱۰۷ روستا می‌باشند. این شهرستان شامل دو شهر، دو بخش، ۶ دهستان و ۹۸ آبادی می‌باشد. شهر آستانة اشرفیه مرکز شهرستان است که در تلفظ محلی به آن «پیله آسّونه» گفته می‌شود. طول جغرافیایی آن ْ۴۹ و َ۵۸ شرقی و عرض جغرافیائی آن ْ۳۷ و َ۱۵ شمالی است پلی به طول ۸۵۰ متر در این شهر بر روی سفیدرود احداث گردیده است که این شهر را به رشت مرتبط می سازد. آرامگاه دکتر محمد معین نیز در شهر آستانه قرار دارد.
وجه تسمیه
این شهرستان که چهارمین شهر مذهبی کشورمان در مرکز آن قرار دارد در گذشته کوچان نامیده می‌شد و پس از تدفین پیکرسید جلال‌الدین اشرف پسر موسی کاظم در این شهر نام آن به درگاه (:آستانه) ورود به بارگاه سید جلال الدین اشرف یا “آستانه اشرفیه” تغییر یافت.
آب و هوا
آب وهوای آستانه مانند دیگر نقاط گیلان از نوع آب و هوای معتدل مدیترانه ای با رطوبت کمی بیشتر می باشد.دربعضی از سالها، چنانچه توده هوای سرد شمال، این ناحیه را تحت تاثیر قرار دهد، نظم واعتدال چند ساله به هم خورده و شدت سرما، زیاد می شود.
تاریخ
این شهر در قدیم «کوچان» نام داشته است. کاشانی در تاریخ اولجایتو از کوچیان نام برده که احتمالاً صورت دیگر همین نام است . پس از به خاک سپردن آقاسیدحسن یا سیدابراهیم معروف به سلطانسیدجلالالدین اشرف(ع) فرزند امامموسی کاظم(ع) در آنجا، به تدریج نام کوچیان فراموش گردید و نام آستانة اشرفیه متداول شد. اسکندربیک ترکمان، نام این روستا را آستانه، یاد کرده و آن را از توابع لاهیجان به شمار آورده است . فومنی گیلانی نیز در تاریخ خود نامی از آستان اشرفیه به میان آورده است . مکنزی که در ۱۲۷۴ق/۱۸۵۷م از اینجا گذشته جمعیت آستانه را در حدود ۷۰ خانوار برآورد کرده است. به گفتة او در فصل ابریشم در آنجا به زائران حرم جلال‌الدین اشرف غذای رایگان داده می‌شود . رابینو نیز از آستانه نام برده و شرحی دربارة آن به دست داده است. به گفتة او هر سال در فصل ابریشم زائران به سوی این زیارتگاه سرازیر میشدهاند و بازار بزرگی که در آن شهر ساخته شده بود منبع سود زیادی برای صاحبان آن بوده است .
رودخانه های مهم استانه اشرفیه و کیاشهر
شهرستان استانه اشرفیه به خاطر داشتن چندین رودخانه در اطراف خود، یکی از شهرستانهای سرسبز استان گیلان محسوب می شود
– سفید رود
– شمرود
– سالارجوب
– حشمت رود
جنگل و درختان
منطقه سرسبز استانه اشرفیه پوشیده از سبزه، خزه، درختچه و درختان انبوه است. درختان این ناحیه عبارتند از:
تسکا، ازگیل، گردو، آلو، ازدار، انار، انجیر، به، پلت، توت، گلابی وحشی، سیب، شاه بلوط، تمشک، بید، افرا، گیلاس و …
جانداران
حیوانات این منطقه عبارتند از:
چهارپایان اهلی:گاو، اسب، گوسفند، میش، سگ، گربه و گاومیش
چهارپایان وحشی:شغال، روباه، گرگ، خرگوش، آهو، گربه وحشی، سمور، جوجه تیغی، خوک، گراز، سنجاب، کفتار ونوعی موش سینه سفید که نسبتا دراز اندام و ظریف است که به محلی به ان گنج بانو گویند و معروف است که در اطراف دفینه ها لانه می کند.
پرندگان اهلی:مرغ، اردک، غاز، بوقلمون
پرندگان دیگر:قوش(الغ)، باز، بلبل، قرقاول(تورنگ)، توکا، تولک، تیهو، جغد، قدجقه(جینجیره)، چارخو، چوب پا(نوعی اردک)، چنگر، گنجشک(چیشنک یا چی چی نی)، پرستو(حاج جاجی)، خوتکا، دارکوب، خوبوسه(نوعی بلبل)، درنا، دم جنبانک(دم بلاسکونه)، بلدرچین، سار، سرت، راب ایشکن(نوعی بلدرچین)، سبزقبا(یاکریم)، کلاغ(سیا کلاچ)، شاهین، سینه سرخ، قره قوش، غاز وحشی(شلخت)، شانه به سر، قرقی(واشک)، زاغچه(کشکرت)، کبوتر، گپر، هفت رنگ، زلوزن و…
خزندگان:لاک پشت، خرچنگ، زالو، مارمولک، سوسمار، مار
محصولات
از محصولات زراعی این شهرستان می‌توان بادام زمینی(که در واقع مر غوبترین بادام ایران است)، برنج (انواع برنج‌های معطر و طارمی، دمسیاه و…)، گوجه سبز و تخمه آفتابگردان و مرکبات نام برد.
به دلیل کیفیت و سبکی خاک این منطقه که بیشتر حاصل رسوبات سفیدرود است هویج نیز از محصولات آن است. این شهرستان از مراکز عمده تولید فلفل سبز دانست. ضمناً این شهرستان دارای نوعی کدو تنبل است که از نظر ارزش تغذیه در سطح بالایی قرار دارد. آستانه اشرفیه از مراکز اصلی تولید نهال صنوبر است. همچنین صید ماهی در دهستان دستک و بندر کیاشهر در سواحل خزر رونق فراوان دارد.
بزرگان علمی
استاد محمد معین – استاد رشته زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تهران
اماکن
– پارك ملی بوجاق بندركیاشهر
– پارک جنگلی بندرکیاشهر
– آرامگاه آقا سید جلال‌الدین اشرف
– بقعه‌های آپیر جنگلی آقا سید حسن – آقا سید حسین و امامزاده محمد.
– بقعه‌های آقاسید محمد کماچال
– پارک ساحلی استانه اشرفیه
– مناظر حاشیهٔ رودخانهٔ سپید رود
– آرامگاه دکتر محمد معین
– پل چوبی کیاشهر.
– پل خشتی نیاکو و کیسم
– تونل جنگلی صفرابسته
– سواحل دستک
– منطقه ی زیبای عسگر آباد دهكاء
دانشگاه ها
– دانشگاه ازاد اسلامی واحد استانه اشرفیه
– دانشگاه غیر انتفاعی مهر آستان
– دانشگاه پیام نور
– آموزشكده فنی امام جعفر صادق (ع)
