معرفی شهرستان املش
موقعیت جغرافیایی
شهرستان املش با وسعتی حدود 5/469 کيلومتر مربع در مختصات جغرافيايي36 درجه و50 دقيقه تا37 درجه و 8 دقيقه عرض شمالی از خط استواو 50 درجه و 60 دقيقه تا50 درجه و16 دقيقه طول شرقی از نصف النهار مبدا و در فاصله 75 کيلومتری شهر رشت, مرکز استان گيلان واقع شده است . اين شهرستان از شمال به دو شهرستان لنگرود و رودسر از غرب و جنوب به شهرستان سياهکل و از شرق به رحيم آباد رودسر محدود است . آب و هوای املش به علت قرار گرفتن در کنار ارتفاعات سرسبز و ييلاقات، بسيار مطبوع می‌باشد. قوميت مردم املش گيلک با لهجه بيه پيش (شرق گيلان) وگويش املشی تکلم می‌کنند. مردم املش دارای اعتقادات مذهبی بسيار قوی و اثنی عشری می‌باشند اين شهرستان نيزدر قديم مرکز فرمانروايی سلاطين بوده است. عمدتاً در بخش کشاورزی و دامپروری فعاليت دارند و آثار کشاورزی بدست آمده در اين منطقه نشانگر فعاليت‌های کشاورزی در 1500 سال قبل می‌باشد، از محصولات عمده کشاورزی می‌توان برنج، چای، گندم، فندق، مرکبات. گياهان دارويی، فرآورده‌های دامی و عسل و ابريشم را نام برد اما قسمت اعظم زمين‌های کشاورزی زير کشت چای است و محصولات چای املش حدود 32% کل توليد کشور می‌باشد عرضه محصولات بدست آمده در روز سه شنبه انجام می‌شود و سه شنبه بازار املش نمونه کاملی از بازارهای سنتی گيلان می‌باشد که مردم اين منطقه با حضور گسترده رونق خاصی به آن می‌بخشند، مردم املش روزهای بازار را گالش بازار می‌نامند. اين بازار در تمامی طول سال در روزهای سه شنبه برقرار و اگر اين روز با مناسبت‌های مذهبی برخورد کند فقط نيمی از روز درآن به داد وستد می‌پردازند
تمدن تاریخی املش
از لحاظ جغرافیایی – تاریخی، املش ناحیه‌ای مستعد است که کشف آثاری از سده‌های پیشین، حکایت از پیشینه کهن تاریخی پیش از اسلام آن دارد. در املش آثار باستانی مهمی همچون کوزه‌های زرین و گلی از اشکال حیوانات، مجسمه و سلاح‌های انسانی به دست آمده است، که از جنس برنز، نقره و طلا ساخته شده‌اند. این اشیای باستانی گاهی در جریان حفاری‌های غیرمجاز و یا توسط باستان شناسان از گورستان‌ها به دست آمده است. قدمت برخی از این اثار به اواخر هزاره دوم و اوایل هزاره قبل از میلاد مسیح برمی گردد. در مقایسه با تپه مارلیک، تمدن املش از لحاظ شیوه و زمینه دارای تفاوت‌هایی است، اما در استفاده از اشکال حیوانات مشترکند. با نمایش سفالینه‌ها و اشیای فلزی املش به سال ۱۹۶۴م/۱۳۴۳ش در موزه نوشاتل سویس، هنر و تمدن املش شناخته شد.
جاذبه‌های گردشگری
– تالاب زربیجار با پوشش گیاهی مردابی زیستگاه پرندگان مهاجر
– برج تاریخی (میل) امام با ارتفاع ۷ متر
– غار لیاروی واقع در روستای لیاروی بلوردکان املش
– بناهای تاریخی از دوران فئودالی در مرکز شهر املش
– آداب و رسوم خاص مردم این منطقه اعم از سه شنبه بازار، مراسم‌های آئینی و…
– جنگل‌های سر سبز بلور دکان و مراتع هالی دشت، خسیبدشت، قله ناتشکوه، قله آغوزی و..
محصولات املش
اقتصاد اين منطقه بر پايه كشاورزي و دامداري استوار است. ازمحصولات مهم كشاورزي مي توان چاي ،برنج و گندم را نام برد. ساكنين مناطق جلگه به پرورش گاو، طيور و كرم ابريشم مشغولند و درمناطق كوهپايه اي و كوهستاني به پرورش زنبور عسل مي پردازند.
پوشش گیاهی و جانوری
املش از لحاظ پوشش گیاهی با توجه به آب و هوایی مطلوب و متعدل آن و همچنین واقع شدن در جلگه گیلان از شرایط بسیار مساعدی برخوردار می‌باشد، گرچه با توجه به گسترش شهرنشینی و افزایش فعالیت‌های صنعتی اکو سیستم این منطقه در حال تهدید است. پوشش گیاهی املش متشکل از درختان توسکا، افرا، انار ترش، انجیر، ازگیل (کنوس)، فندق، گردو، راش، شرم، بلوط، ممرز، توت، ون و آزاد می‌باشد. همچنین گیاهان دارویی از قبیل گل بنفشه و ختمی، گل گاوزبان و کود کوتو در اکثر نقاط املش می‌رویند. پرندگان و جانوران پراکنده در این شهرستان عمدتاً روباه، شغال، گرگ، سمور، خرگوش، تیهوو سا، عقاب و انواع گونه‌های پرندگان جلگه‌ای و کوهستانی است.
وجه تسمیه و پیشینه تاریخی
واژه املش ریشه ترکی دارد و از آبلش و صولش به معنی آبگیر گرفته شده و به مرور زمان به املش تبدیل شده است. املش منطقه بسیار زیبایی است که حین عبور از آن در هر پیچ و خمی، بی‌اختیار خود را فراموش خواهید کرد! از لحاظ جغرافیایی ـ تاریخی، املش ناحیه‌ای مستعد است که کشف آثاری از سده‌های پیشین، حکایت از پیشینه کهن تاریخی پیش از اسلام آن دارد.