معرفی شهرستان لنگرود

شهرستان لنگرود

موقعیت جغرافیائی و جمعیت

نام لنگرود LANGAROUD ترکیبی است از دو پاره واژه لنگر LANGAR و رود ROUD. لنگر به معنی وقار و سکون و آرامش است همان گونه که که کشتی لنگر انداخته آرامش می‌یابد. در ترکیب لنگر و رود دو (ر) در هم یکی شده و نام به لنگرود تبدیل می‌گردد و معنی رود سکون یافته و آرام و با وقار معنی می‌گیرد و اگر به رود جاری در این بنگریم آن را دارای جریان آن چنان آرامی می‌بینیم که گویا حرکتی ندارد. لنگرود در طول ۳۰ً و ۱۰َ و ۵۰َ و عرض ۱۱ و ۳۷ جغرافیایی، در ارتفاع ۲۱ متر از سطح دریای خزر قرار دارد. این شهرستان بر روی جلگه‌ای سرسبز و ۱۰ کیلومتر با دریای خزر فاصله دارد و در قسمت‌های جنوبی آن کوهپایه‌های جنوبی آن جنگلی دیده می‌شود. لنگرود در فاصله ۶۰ کیلومتری رشت (مرکز استان) واقع شده‌است و از طرف شمال و غرب به شهرستان لاهیجان، از طرف شرق به دریای خزر و از طرفی به شهرستان رودسر، و از طرف جنوب به شهرستان املش منتهی می‌گردد. در سال ۱۲۷۵ ه. ق /۱۲۳۰ ه. ش. ، یعنی حدود یک سده و نیم پیش جمعیت این شهر دو هزار نفر بوده‌است. اما در سرشماری عمومی نفوس سال ۱۳۷۵ ه. ش جمعیت این شهرستان به ۱۳۵۹۲۲ نفر رسیده که از این تعداد ۶۵۹۷۳ نفر در شهر لنگرود زندگی می‌کنند. هم اکنون شهرستان لنگرود بالغ بر ۱۳۷٬۲۷۲ نفر جمعیت دارد.

مراکز دیدنی

– پل خشتی [خشت پل]
– ساحل چمخاله
– روستای زیبا و توریستی پرشکوه
– بقعه متبرکه دوازده امام زادگان ملاط
– استخر شابیجارسل پرشکوه
– استخر پرشکوه سل پرشکوه
– پارک فجر لنگرود
– روستای لیلا کوه (لیله کوه)
– بقعه متبرکه اقا سید حسین
– استخر کومله

محصولات

از محصولات عمده لنگرود می‌توان انواع برنج، چای، صیفی‌جات را نام برد. مرکبات این شهرستان بویژه پرتقال بسیار شهرت دارد.ساکنین گیلان از تمام استان برای خرید پرتقال به این شهرستان می آیند.

مشاهیر لنگرود

– مهدی اخوان لنگرودی
– محمدجعفر جعفری لنگرودی – استاد برجسته و حقوقدان ایران
– شمس لنگرودی
– علی میرفطروس
– مهدی هاشمی بازیگر سینمای ایران
– ناصر هاشمی بازیگر سینمای ایران
– محمود پاینده لنگرودی
– ابراهیم شکیبایی لنگرودی
– افشین معشوری روزنامه نگار

جاذبه‌های گردشگری، تفریحی و امکان دیدنی

– ساحل چمخاله در ۹ کیلومتری شمال لنگرود قرار دارد. از دو راه زمینی و یک راه آبی می‌توان به چمخاله رفت.
– تالاب زیبا و طبیعی کیاکلایه با انواع پرندگان دریایی و بوستان تفریحی فجر که در قسمتی از تالاب ایجاد گردیده‌است.
– باغهای چای و مرکبات پرشکوه
– کوه زیبا و ارتفاعات شالنگه پرشکوه
– جمعه بازار فروش مرکبات و چای پرشکوه
– استخر زیبای شابیجار سل پرشکوه
– استخر زیبای پرشکوه سل پرشکوه
– لیلاکوه خاستگاه گردشگران طبیعت
– طبیعت کوهستانی بلوردکان
– پارک جنگلی خرما اطاقور
– سنگ تله پرشکوه
– روستای زیبا و توریستی پرشکوه که در مسیر لیلاکوه-پرشکوه قرار دارد
– طبیعت کوهستانی بکر و دیدنی خرما که در ۱۵ کیلومتری شهرستان لنگرود واقع شده و از مکانهای گردشگری شهر اطاقور به شمار می‌رود
– پارک فجر در ابتدای جاده رودسر
– پارک آزادی در جاده چمخاله
– پل خشتی لنگرود «خشته پل» یا «خشته پورد» که مربوط به دوره ایلخانیان است. این پل راه پشته و انزلی محله را به مرکز شهر متصل می‌کند.
– مسجد جامع لنگرود که تاریخ ساخت در مسجد مربوط به سال ۱۰۰۱ هجری قمری است.
– خانه دریا بیگی که از شاهکارهای هنر دوران قاجاریه‌است.
– بقعه ملا مریم پرشکوه
– بقعه دوازده امام زادگاه ملاط
– قلعه دیزبُن
– پل خشتی قدیمی نالکیاشر
– باغ معروف منجم باشی در روستای دیوشل
– روستای زیبای آبچالکی
– قله سراسر پوشیده شده از مرکبات و چای تایی پوشته پرشکوه
– قلهٔ نگین سبز چهارراه در ابتدای مسیر پرشکوه به اطاقور
– مجموعه استخر کومله و باغ پرندگان کومله
– بقعه آقا سید قاسم و دو برادران درویشانبر

معرفی شهرستان لاهیجان

لاهیجان

تاریخچه

شهرستان لاهیجان تا قبل از سال ۱۳۴۵ از آستانه اشرفیه تا چابکسر را تحت حوزه استحفاظی خود داشت و با یک فرمانداری اداره می‌شد که پیش از انقلاب اسلامی ایران بخش‌های رودسر و لنگرود هر کدام به شهرستان تبدیل شدند و پس از انقلاب اسلامی نیز بخش‌های آستانه اشرفیه و سیاهکل نیز هر کدام به شهرستان تبدیل و هم اکنون فقط بخش رودبنه باقیمانده‌است. لاهیجان پیش از انقلاب با توجه به وسعت و موقعیت تاریخی، فرهنگی، توریستی به همراه شهرستان‌های ایلام، سمنان و همدان در ردیف فرمانداری کل قرار داشته که این شهرستان‌ها به فرمانداری کل تبدیل شدند اما لاهیجان از لیست فرمانداری کل حذف شد و پس از انقلاب اسلامی ایران فرمانداری‌های کل ایلام، سمنان و همدان به استان ارتقاء یافتند اما لاهیجان همچنان شهرستان باقی ماند و فرمانداری‌های کل نیز پس از انقلاب از تقسیمات کشوری حذف شدند و مدارس عالی مدیریت که در شهرستان‌های مذکور وجود داشت به دانشکده مدرسه عالی مدیریت تبدیل و مدرسه عالی مدیریت لاهیجان نیز منحل شد.

جغرافیا

لاهیجان منطقه‌ای است که از شمال به دریای خزر، از شرق به لنگرود، از جنوب به دیلمان، از جنوب غربی به سیاهکل و از غرب به آستانه اشرفیه محدود می‌شود که در ۵۰ درجه و صفر دقیقه شرقی و در ۳۷ درجه و ۱۱ دقیقه شمالی عرض جغرافیایی قرار دارد. در سال ۱۳۸۹، جمعیت شهر لاهیجان ۱۶۶٬۱۹۱ نفر برآورد شده‌است. این شهر ساخته‌شده بر سرزمینی هموار و جلگه ای است که حاصل رسوبات به جای مانده از رودهای گیلان است. از نظر موقعیت جغرافیایی و ویژگی‌های تاریخی یکی از شهرهای مهم گیلان به شمار می‌رود و مدت‌ها مرکز بخش بیه‌پیش گیلان بوده‌است. شهرستان لاهیجان دارای دو بخش رودبنه و مرکزی و ۸ دهستان به نام‌های رودبنه، دهستان شیرجوپشت، آهندان، بازکیاگوراب، لفمجان، چوشل ،لیالستان و لیل است. این شهرستان بر پایه آخرین سرشماری در سال ۱۳۸۵، دارای جمعیتی بیش از ۱۶۲٫۸۹۸ نفر بوده‌است که حدود نیمی از آن‌را جمعیت روستایی و نیم دیگر را شهری تشکیل می‌دهد. شهرستان لاهیجان به دلیل تجدید تقسیمات متعدد در گیلان از ابتدای قرن بیستم به طرز قابل توجهی کوچک شده‌است. در تجدید نظر ۱۹۳۷ لاهیجان شهرستانی بود که همه شرق سفیدرود در گیلان را شامل می‌شد. در ۱۹۶۱ دو شهرستان به نامهای لنگرود و رودسر در این منطقه ایجاد شدند. در ۱۹۶۱ آستانه اشرفیه و سیاهکل که سابقاً بخشهای مستقلی در لاهیجان بودند شهرستان شدند. از آن زمان لاهیجان فقط شامل هفت دهستان با مساحت ۴۱۰ کیلومتر مربع (هفتمین شهرستان در گیلان از نظر مساحت) و جمعیت کل ۱۶۱٬۸۱۹ شامل جمعیت روستایی ۸۶۳۵۴ (۵۳٫۴ درصد کل جمعیت) بوده‌است که تراکم جمعیت ۲۱۰ نفر در کیلومتر مربع را دارد. لاهیجان هموار و جلگه‌ای بوده از رسوبات ناشی از سفید رود بر جای مانده‌است. هموارترین نقطه جلگه لاهیجان در در بخشهای شمالی آن در مجاورت دریا ست از شمال به سمت جنوب بر ارتفاع افزوده می‌شود. بخش غربی کوههای البرز شرق و جنوب لاهیجان را در بر گرفته‌است که از آن جمله می‌توان به شیطان کوه، گمل و آهتا کوه اشاره کرد. شیب تند دامنه‌های کوهها به سوی دریای خزر و شیب کم شان به سوی دره شاهرود است. گسل البرز که از لاهیجان شروع می‌شود تا جنوب گنبدکاووس ادامه دارد. در غرب لاهیجان، یک گسل چپگرد به نام گسل سفیدرود به طور شمال خاوری – جنوب باختری این گسل را جابه‎جا کرده‌است.

آب و هوا

در تابستان اقلیم لاهیجان گرم و مرطوب است. در زمستان ابتدا بادهای گرم شدید می‌وزد و سپس برف می‌بارد. رطوبت نسبی ۷۶ تا ۷۹ درصد بوده و گاهی به صد درصد می‌رسد.

محصولات

– چای- محصول اصلی کشاورزی لاهیجان است. سندیکای کارخانجات چای شمال و اداره کل چای شمال ایران در این شهر قرار دارند. – برنج – پیله ابریشم – کنف – کوکی های لاهیجان

اماکن دیدنی

– شیطان کوه – بام سبز – استخر لاهیجان – تله کابین لاهیجان (فاز اول تله‌کابین لاهیجان که از فراز بام سبز آن آغاز شده، در سال ۱۳۸۴ شمسی راه‌اندازی گردید) – پارک بعثت (باغ ملی) – پارک جنگلی میرصفا – تالاب بین‌المللی امیرکلایه: این تالاب محافظت شده، به وسعت بیش از هزار و دویست هکتار، در ۳۶ کیلومتری شمال شرق لاهیجان و در کنار دریای خزر واقع شده‌است و زیست‌گاه انواع پرندگان، خرندگان، ماهیان و دوزیستان محسوب می‌شود. – تالاب سوستان – روستای سرچشمه و کوه عطاکوه در جاده شوسه‌ای که از پشت روستای سرچشمه به بالای کوه کشیده می‌شود در دامن جنگلی باصفا و باغات چای و نمای زیبا از روستاهای اطراف از جمله سطلسر-سیاهرودبار-کوره و کاه بیجار و روستاهای شهرستان لنگرود. از بالای کوه نیز دریای خزر را می‌توان دید. مردم روستاهای اطراف در روز سیزده بدر برای تفریح به دامن طبیعت زیبای این منطقه می‌آیند. در روزگاران کهن نیز یکی از مکانهای معروف منطقه به شمار می‌رفت و اسم تاریخی آن در دامنه‌های کوه<بازار ده> بود. یکی دیگر از جای تفریحی این کوه پر رمز و راز که در روستای ستار آباد واقع است غار ایست بنام<شوپر چال.> (شوپر نام محلی خفاش و چال نیز یعنبی گودال) – روستای ماهی موشه و آبشار دیدنی آن – روستای بکر و جنگلی گردکوه (روستای کوهپایه‌ای جنگلی که دارای درختان کهنسال افرا و بلوط و توسکا می‌باشد.) – روستای بکر و زیبای چی‌چی‌نی کوتی (به معنای لانه گنجشک) که در کوهپایه‌های آن گونه‌های جانوری مختلف از جمله خرس قهوه‌ای، شغال و روباه و کفتار و نوعی خوک خاکستری در این جنگل‌ها زندگی می‌کنند.

تقسیمات کشوری

این شهرستان دارای دو بخش و هفت دهستان به نام‌های زیر است:
– بخش مرکزی شهرستان لاهیجان:
– دهستان آهندان
– دهستان بازکیا گوراب
– دهستان دیزبن
– دهستان لفمجان
– دهستان لیالستان
– دهستان لیل
– دهستان مالفجان شهرها: لاهیجان.
– بخش رودبنه:
– دهستان رودبنه
– دهستان شیرجوپشت
– شهرها: رودبنه

مشاهیر علمی لاهیجان

– دکتر محمدعلی مجتهدی گیلانی استاد ریاضی بنیانگذار دانشگاه صنعتی شریف و مدیر دبیرستان البرز
– دکتر هوشنگ منتصری، ریاضیدان، رییس سابق دانشگاه تبریز و استاندار سابق کرمان
– دکتر رضا رادمنش رییس سابق فراکسیون حزب توده در مجلس شورای ملی و استاد فیزیک دانشگاه لایپزیگ
– بهرام ناصرشریف رییس کالج مهندسی دانشگاه رودآیلند
– علی لاهیجی مورخ

پزشکان

– دکتر محمدرضا حکیم‌زاده لاهیجی بنیانگذار آسایشگاه سالمندان ومعلولین کهریزک تهران
– ابوالحسن ضیاظریفی از پیشگامان مبارزه با سل در ایران
– جعفر عادلی رانکوهی، رییس سابق اداره بهداری، نماینده لاهیجان و نایب رییس کمیسیون بهداری بیست و چهارمین دوره مجلس شورای ملی

شخصیت های ادبی

– احمد میر احسان شاعر و فیلمساز
– محمدحسین مهدوی م. موید-شاعر
– بیژن نجدی شاعر و نویسنده
– مهرداد فلاح شاعر نوگرا
– حزین لاهیجی شاعر بزرگ سبک هندی
– محمدامین لاهیجی متخلص به م. راما
– نیما یوشیج، چند سال در لاهیجان معلمی کرد و شعر سرود
– لقائی لاهیجانی شاعر
– طالب لاهیجانی شاعر
– رضای لاهیجانی شاعر
– یحیی قاضی لاهیجانی گیلانی
– سرور مهکامه محصص لاهیجانی شاعر
– مجتبی مهدوی شاعر و نویسنده
– فتح‌الله صفاری لاهیجانی شاعر
– محمدقاسم صابر لاهیجانی شاعر
– واصل لاهیجی شاعر
– قراری لاهیجی شاعر
– شمسای زرین قلم لاهیجی
– مولانا کامی لاهیجانی
– عبدالله یقینی لاهیجی
– محمدرضا ناصرشریف (ناصرالاسلام متخلص به خائف لاهیجی 1318-1251)
– عبدالله ناصرشریف

سینما، تئاتر، تلویزیون

– پرویز صیاد، بازیگر
– فلور نظری، بازیگر
– احمد میراحسان، منتقد سینما و فیلمساز
– آزاده صمدی بازیگر
– رامین پرچمی بازیگر
– آفرین عبیسی، بازیگر
– هومن بهمنش، مدیر فیلمبرداری

سیاسی و نظامی

– خان احمد خان، آخرین کارکیای کیاییان – دکتر ابراهیم حشمت پزشک و از سران نهضت جنگل و فرماندار لاهیجان در جمهوری شورایی گیلان – سرتیپ محمدعلی صفاری بنیانگذار نیروی دریایی ارتش شاهنشاهی و رئیس شهربانی کل کشور و شهردار تهران و نماینده مجلس سنا – دکتر رضا رادمنش نماینده لاهیجان در مجلس شورای ملّی و رییس سابق فراکسیون حزب توده در مجلس شورای ملی – شاه اسماعیل صفوی، بنیانگذار سلسله صفوی ۵ سال در گیلان به سر برد و تعلیمات خود را در این شهر دید. – سپهبد ابوالحسن سعادتمند کفیل سابق وزارت اطلاعات و جهانگردی – فریده قطبی مادر فرح پهلوی همسر سوم محمدرضا شاه پهلوی – آیت‌الله شیخ عبدالله لاهیجی از مراجع سه گانه نجف حامی نهضت مشروطیت ایران – آیت‌الله محمدعلی فیض لاهیجی، رییس سابق دیوان عدالت اداری ایران – ایرج ندیمی نماینده سابق لاهیجان و نایب رییس سابق کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی – احمد قوام السلطنه، نخست‌وزیر سابق ایران که مدت زیادی در لاهیجان اقامت داشت – میرزا هادی خان دبیر رسایل لاهیجی کارمند مالیه و نماینده لاهیجان در دوره اوّل مجلس شورای ملّی – میرزا کاظم‌خان صفاری مالک و نماینده مجلس مؤسسان – علی اصغر فیاض فاضلی شهردار لاهیجان و نماینده ادوار ۲۲ و ۲۳ مجلس شورای ملّی – حسن ضیاظریفی – عبدالکریم لاهیجی حقوقدان برجسته بین المللی – ابوالحسن کریمی، اولین فرماندار لاهیجان در نظام جمهوری اسلامی ایران – امیر سرتیپ ستاد فرزاد اسماعیلی، فرمانده قرارگاه پدافند هوایی خاتم‌الانبیاء (ص) ارتش جمهوری اسلامی ایران

معرفی شهرستان فومن

موقعیت جغرافیایی

فومن شهرستانی است که در محدوده جنوب غربی استان گیلان واقع شده و با وسعتی معادل ۹/۷۷۷ کیلومتر مربع از سمت شمال به شهرستانهای: صومعه سرا و ماسال، از سمت جنوب به شهرستانهای شفت و طارم زنجان، از سمت شرق به شهرستان رشت واز غرب به شهرستان خلخال استان اردبیل هم‌مرز و متصل می‌باشد. مرکز این شهرستان، شهر فومن است که در ۲۷ کیلومتری غرب شهر رشت (مرکز استان) واقع گردیده است. شهر مزبور در حال حاضر دارای مساحتی معادل ۱۴ کیلومترمربع بوده وبا ارتفاع ۱۵ متر از سطح آبهای دریای آزاد، فاصلهٔ آن تا تهران (مرکز کشور) ۳۵۶ کیلومتر می‌باشد. امروزه(۱۳۹۳)این شهرستان به عنوان یکی از ۱۶ شهرستان گیلان، از نظر تقسیمات کشوری شامل دو بخش مرکزی و سردار جنگل، سه شهر به اسامی فومن وماکلوان و ماسوله و شش دهستان به اسامی آلیان، رودپیش، سردار جنگل، گشت، گوراب پس، و لولمان است که در مجموع ۱۶۱ روستای دارای سکنه می‌باشد.

تاریخ

فومن با اراضی دشت سرسبز ومناطق کوهستانی و کوه پایه‌ای، یکی از قدیمی‌ترین و تاریخی ترین منطقه‌های شمالی ایران بوده ودارای قدمتی چند هزار ساله است. سابقه این منطقهٔ کهن به دوران پیش از اسلام می‌رسد و در قرون گذشته از مراکز سیاسی و اقتصادی بخش بیه پس گیلان (گیلان غربی) شمرده می‌شد. تا اوایل قرن یازدهم هجری، یعنی سال‌های آغازین سلطنت شاه عباس کبیر صفوی، مرکز بخش گیلان غربی و همچنین تختگاه و کانون فرمانروایان محلی نیز محسوب می‌گردید و توسط بعضی از آنها مانند خان احمد گیلانی مورد هجوم و غارت قرار گرفته است. شهر مزبور به گواهی تاریخ از جمله شهرهای قدیمی و اولیه گیلان زمین است که درباره ابتدای پیدایش آن آگاهی روشنی در دسترس نیست. قراین تاریخی بیشتر بیانگر آنند که این شهر در دورهٔ پیش از اسلام، یعنی زمان ساسانیان (۶۵۲-۲۲۴ میلادی) و حتی قبل از آن برقرار بوده و گروهی از اقوام کاسپی و کادوسی به عنوان دو قوم از اقوام باستانی سواحل جنوبی دریای خزر حداقل در ۲۵۰۰ تا ۳۰۰۰ سال پیش در این نواحی سکونت داشته‌اند. این اقوام به گواه تاریخ یا آریایی بودند و یا دارای ارتباط حسنه‌ای با آریایی‌ها بودند و انقدر وصلت بین بین قومی صورت گرفته که انفکاک این دو از هم مشکل است. منطقهٔ مزبور از زمانهای دیرین، یکی از کانونهای زندگی دو تیرهٔ گیلک و تالش بوده و با اهمیتی که داشته، پرآوازه نیز بوده است. نام فومن بیشتر از هنگامی به میان آمد که خاندان حکومتگر «گیلانشاه» و «دابویهیان» از اواخر دوره ساسانی به بعد در این سامان به فرمانروایی رسیدند. پس از این، نام فومن با تاریخ خاندان حکومتگر اسحاق‌وند (اسحاقی که نسب خود را به شاهزادگان اشکانی می‌رساندند که ابتدا روستای گشت و بعدها فومن و رشت مرکزیت آنان بوده است) گره خورده است. این خاندان مقتدر محلی از توانمندترین دودمان محلی گیلان بیه پس در قرون هفتم تا نهم هجری به شمار می‌رفتند و مورد احترام سایر امیران محلی مناطق گیلان بیه پس مانند شفت، گسکر، تولم و حتی رشت نیز بودند. از متشخص‌ترین و معروف‌ترین چهره‌های این خاندان به امیره دباج می‌توان اشاره داشت که به هنگام لشکرکشی مغولان به فرماندهی اولجایتو به سرزمین گیلان در اواسط ذیقعده سال ۷۰۶ه. ق (اردیبهشت ۶۸۶ه. ش) در برابر یورش ایشان به همراهی رکابزن تولمی و یارانش به سختی پایداری نمود ولی در نهایت مجبور به پرداخت باج و خراج ابریشم گردید.

برخی از مشاهیر

– کیومرث صابری فومنی (۸ شهریور ۱۳۲۰ تا ۱۱ اردیبهشت ۱۳۸۳)، معروف به گل آقا، پایه‌گذار مؤسسه گل آقا، نویسنده، طنزنویس، و معلم ایرانی بود..(گل آقل)
– شیون فومنی (میر احمد سید فخری نژاد) از شاعران محبوب و مشهور فومن است.
او در شهریورماه ۱۳۷۷ پس از یک دوره بیماری مزمن کلیوی و انجام پیوند کلیه در یکی از بیمارستانهای تهرانروی از نقاب خاک کشید. آرامگاهش در بقعه سلیمانداراب رشت بنا به وصیتش در کنار سردار بزرگ میرزا کوچک جنگلی است. فومن همواره مهد ادبیان و فرهیختگان و ایران دوستان بوده و در صف اول مبارزه با افراد و گروه‌های ضد ایرانی است.
– از دیگر مشاهیر فومن می‌توان به آیت‌الله اریب ،ایت الله بهجت و آیت‌الله فومنی حائری اشاره کرد.

جاذبه‌های دیدنی

شهرستان فومن یکی از قطب‌های گردشگری ایران است. از جاذبه‌های دیدنی این شهرستان می‌توان به شهرک تاریخی ماسوله و دژ قلعه رودخان اشاره کرد. همچنین چشم اندازها، دشت‌ها، رودخانه‌ها و کوهستان‌های بسیار زیبایی نیز در این شهرستان قرار دارند.

سوغات

از سوغات معروف این شهرستان می‌توان به کلوچه فومن، برنج، چای، توتون، مرکبات، صیفی جات، حصیر و گمج (ظرف پخت و پز غذا) اشاره کرد.

وجه تسمیه

درباره وجه تسمیه یا علت نام‌گذاری فومن و معانی آن نظریه‌های مختلفی اراِئه گردیده وآرای گوناگونی نیز وجود دارد. بااین همه در رابطه با این موضوع آنچه که به حقیقت نزدیک است این است که فومن واژه‌ای بازمانده از زبان ایران باستان بوده که در مجموع از دو بخش «فو» یا «پو» و «من» تشکیل شده است. پو و پویی در زبان اوستایی به معنای در آغاز پناه بخشیدن آمده و «من» نیز به معنی دریافتن و اندیشیدن می‌باشد که با توجه به این فومن را می‌توان پناه‌گاه اندیشه یا اندیشمندان معنا نمود. شاید این جایگاه در آغازکانون و محل گردهم‌آیی اهل تفکر و ریاضت و یا صاحبان اندیشه بوده وبه همین سبب به فومن (پومن) معروف گردیده است. همچنین در فرهنگ فارسی معین واژه فوم به معنای سیر آمده است. این واژه به همراه پسوند ن=ان معنای جایگاه کشت سیر یا کشتگاه بقولات و مانند آن می‌دهد. بنابراین از آنجا که در این ناحیه سیر به عمل می‌آمد، آنجارا فومن نام نهادند. به گفته برخی نام قدیم فومن «بومن» بوده وشاید «فومن» عربی شده پومن باشد.

معرفی شهرستان صومعه سرا

وجه تسمیه

سوماً سرا را که به غلط صومعه سرا نگاشته‌اند، به معنی دیر یا عبادتگاه راهبان نصاری است. این نام به هیچ وجه با توجه به سابقه تاریخی این شهر تناسب ندارد. با توجه به اینکه، این نام در تلفظ عامیانه اهالی این شهر سوماً، نه صومعه ادامی گردد. نام سوما سرا از ترکیب سه واژه (سو + «ما» یا «مان» + سرا) به وجود آمده است. واژه «سو» به معنی روشنایی و نور است. واژه «ما» همان پسوند «مان» که در کلماتی مثل ساختمان و خانمان آمده است، و معنی جایگاه را می دهد. پسوند «سرا» نیز که به دنبال آبادی‌های زیادی آمده معنی محل و مکان را می‌دهد. بنابر این به نظر می رسد که نام سوماً سرا به معنی محلی است که دارای جایگاه روشن و دلباز است، یا محلی است که از چشماندازی روشن و زیبا بر خوردار است .

مشخصات

صومعه سرا از شهرستان‌هایی است که در غرب گیلان واقع شده واز شمال به بندرانزلی و از جنوب شهرستان فومن و از شرق به شهرستانهای رشت و شفت و از غرب به شهرستانهای ماسال ورضوانشهر محدود است. شهرستان صومعه سرا در سال ۱۳۳۸ از شهرستان فومن جدا شد و مرکز آن به شهر صومعه سرا واگذار شد. شهرستان صومعه سرا با وسعتی حدود ۶۳۳ کیلومتر مربع و بر اساس آخرین تقسیمات کشوری دارای سه بخش مرکزی، تولمات، میرزاکوچک جنگلی و هفت دهستان کسما، طاهر گوراب، ضیابر، هندخاله، لیفشاگرد، گوراب زرمیخ، مرکیه، و سه شهر صومعه سرا، مرجغل، گوراب زرمیخ و یکصد و پنجاه و دو روستا می‌باشد. عرض جغرافیایی شهرستان سی و هفت درجه و هجده دقیقه و طول جغرافیایی چهل و نه در صد و هجده دقیقه‌است. مرکز شهرستان یعنی صومعه سرا در فاصلهٔ تقریبی بیست و سه کیلومتری مرکز استان قرار دارد. این شهرستان حدود ۱۴۵۰۰۰ نفر (سرشماری ۷۵)جمعیت داردکه رقمی حدود یک سوم آنها را جمعیت شهری و بقیه را ساکنان روستا تشکیل می‌دهند. ناهمواری‌ها، جلگه و دشت صومعه سرا از شمال به تالاب انزلی و جنگل‌های مناطق تالابی و از جنوب به دشت حاصلخیز و مزارع برنج فومن و در قسمت غرب به مناطق کوهپایه‌ای و جنگلی ماسال محدود است. قسمت بیشتر شهرستان در ناحیه جلگه‌ای قرار داشته و در بخش میرزاکوچک جنگلی ارتفاعاتی باحداکثر هزار و دویست متر ارتفاع که پوشیده از جنگل است دیده می‌شود که دو منطقه ییلاقی شهرستان به اسامی گندرجی و خونپارجی در همین ارتفاعات وجود دارد. صومعه سرا قبلاً یکی از روستاهای بخش کسما و از توابع شهرستان فومن بشمار می‌رفت. در گذشته نسبت یه آبادیهای اطراف خود از اهمیت کمتری برخوردار بوده لیکن امروزه به دلیل داشتن موقعیت بهتر از آبادیهای دیگر پیشی گرفته و به صورت مرکز شهرستان از اعتبار برخوردار است. صومعه سرا شهر زیبائی است که میان کشتزارها و باغهای وسیع قرار گرفته‌است برنج و توتون از محصولات مهم صومعه سرا ست و در کنار آن پرورش کرم ابریشم و چایکاری رواج زیادی دارد. صومعه سرا شهر جدیدی است و به همین علت اکثر ساختمانها ی آن نوساز هستند. فعالیتهای اقتصادی شهر عمدتاً بر مبادله محصولات کشاورزی روستای اطاف متکی است در محل مناره بازار نزدیک سلجوقیان بر جای مانده‌است این مناره حدود ۲۰ متر ارتفاع دارد. در اطراف صومعه سرا پلها و امامزاده‌ها و آثارزیادی وجود دارد که بسیاری از آنها دارای ارزش تاریخی هستند. شهرستان صومعه سرا به سه سیستم آبیاری متکی است رودخانه، سدها و کانال‌های خطوط شبکه آبرسانی و آب بندان‌ها. از چهل رودخانه جاری در گیلان بیش از ده رودخانه کوچک و بزرگ در شهرستان صومعه سرا جریان دارد که جملگی از ارتفاعات شهرستان‌های ماسال و فومن سر چشمه گرفته و پس از طی مسافتی و عبور از روستاهای متعدد به تالاب انزلی منتهی می‌شوند میزان آبدهی این رودخانه‌ها در تمام طول سال یکسان نیست و معمولاً از اواخر فروردین تا پایان مرداد آب رودخانه‌ها کاهش می‌یابد و همین رودخانه‌ها علاوه بر نعمتی که به مردم ارزانی می‌دارند در مقاطعی از سال با طغیان خود موجب ضرر و زیان خصوصاً به بخش کشاورزی می‌شوند و به طور معمول هر ساله شاهد آسیب های ناشی از آن هستیم.۰ شهرستان صومعه سرا با آب و هوای ویژه خود در اقلیم مرطوب و معتدل قرار داشته و دارای باران فراوان با بیش از هزار میلی‌متر در سال می‌باشد. این شهرستان همانند سایر شهرستان‌های گیلان در مقابل رطوبت زیاد از گرمای متوسط و جریان هوای مطبوع برخوردار بوده که بادهای مختلف در آن جریان دارند که شدیدترین آن بادگرم زمستانی که از غرب وزیده و در کوتاه مدت رطوبت منطقه را خشک و موجبات خسارت و بعضاً آتش‌سوزی می‌شود. خاک و زمین در شهرستان صومعه سرا به سه گروه تقسیم می‌شود. خاک تالابی که این خاک در شمال شهرستان و در حاشیه تالاب انزلی تشکیل یافته آب زیر زمینی در این نوع خاک‌ها بسیار نزدیک به سطح زمین و غالباً غرقاب است تا حدودی برای چرای احشام مورد استفاده قرار می‌گیرد و غالباً مراتع را تشکیل می‌دهند. خاک جلگه‌ای که معمولاً از رسوبات رودخانه‌ها به وجود آمده و دارای پستی و بلندی اندکی هستند و بهترین خاک برای کشت انواع گیاهان متداول در منطقه خصوصاً برنج است. صومعه‌سرا در سال ۱۳۹۲ دارای ۲۸ هزار هکتار اراضی زیرکشت برنج بوده است،[۲] و این در حالی است که از ایام قدیم کشاورزان در این منطقه به کشت برنج اشتغال داشته‌اند که نتیجه آن ظهور چند رقم بومی برنج می‌باشد که در نتیجه انتخاب سنتی توسط کشاورزان حاصل شده‌اند.[۳] خاک‌های کوهپایه‌ای که این نوع خاک در دامنهٔ کوه‌های البرز قرار داشته، عمق خاک نسبتاً خوب بوده و معمولاً دارای شیب جنگلی می‌باشند و برای کشت گیاهان مناسب هستند. مقدار هجده هزارهکتار از اراضی شهرستان راجنگل تشکیل می‌دهد که عموماً درارتفاعات و به طور پراکنده در نواحی جلگه‌ای قرار دارندوگونه‌های جنگلی، افرا، بلوط و توسکا در آن دیده می‌شود، کاشت صنوبر در سالهای اخیر رایج و شهرستان به عنوان بیشترین تولید کننده این نوع چوب در ایران محسوب می‌شود. از ویژگی‌های شهرستان وجود تالاب انزلی در شمال آن است که از نظر زیست محیطی، گردشگری و اقتصادی دارای اهمیت ویژه و زیستگاه گونه‌های مختلف پرندگان بومی و مهاجر و انواع آبزیان می‌باشد و به عنوان بزرگ‌ترین تالاب دنیا محسوب و دارای توان‌های بالقوه متعدد می‌باشدکه یکی از آنها ارزش چراگاهی حاشیه تالاب است و در حاشیه تالاب بین‌المللی انزلی ساکنین زیادی زندگی می‌کنند که اساس معیشت آنان کشاورزی مبتنی بر برنج، صیفی جات، توتون و نیز فعالیتهای جنبی صید، شکار و دامداری مبتنی بر پرورش گاو و گاومیش می‌باشد. از مهم‌ترین رودخانه‌های که به تالاب انزلی وارد می‌شوند می‌توان به ماسوله رودخان، قلعه رودخان، پسیخان و… را نام برد. همچنین مناطق حفاظت شده سلکه و سیاه کشیم با اعتبار بین‌المللی به عنوان محل امنی جهت زیستگاه پرندگان مهاجر در شهرستان صومعه سرا واقع است. معماری سنتی روستایی در صومعه سرا به تجربه گرانبهای گذشتگان تکیه داشته و هماهنگ با عوامل محیطی پدید آمده‌است که در چگونگی معماری عوامل آب و هوایی همچون باران مداوم، وزش بادها، طبیعت و مواد موجود در دسترس نقشی اساسی دارد ودر بعضی مناطق نوع خانه‌ها مانند تلمبار، کندوج و… در ارتباط مستقیم با کار کشاورزی است. به علت یکسان بودن گونه خاک و اقلیم زبان قسمت اعظم شهرستان در منطقه جلگه‌ای گیلکی و در نواحی کوهپایه‌ای و ارتفاعات تنیان در بخش میرزاکوچک جنگلی و همچنین روستاهای طالش محله، چکوور و لارسر در بخش مرکزی مردم با زبان تالشی و در روستای گاز گیشه به علت تعدد کرد مهاجر (از گذشته‌های دور) با زبان کردی تکلم می‌کنند همچنین گروهی آذری زبان به عنوان مهاجر از استانه‌های اردبیل و زنجان به طور پراکنده و خصوصاً در محله‌ای موسوم به زیده سرا در شهر صومعه سرا سکونت دارند.

جاذبه‌های گردشگری و مکان‌های مذهبی

از آثار تاریخی این شهرستان نیز می‌توان به مناره گسکر روستای مناره بازار دهستان طاهرگوراب، آثار بجا ماندنی از پل خشتی در روستای پردسر، پل خشتی گازرودبار، سید خروسه در هفت دغنان ضیابر که بعضاً به وسیله سازمان میراث فرهنگی در حال مرمت و بازسازی است. مناره گسگر:این مناره در روستای مناره بازار دهستان طاهرگوراب از توابع شهرستان صومعه سرا و در ۳۶ کیلومتری غرب شهرستان رشت واقع شده‌است. مناره گسگر در سر راه یک جاده قدیمی معروف به جاده شاه عباسی واقع شده‌است و یاد آور مناره‌های عظیم سلجوقی در دیگر مناطق ایران است. ارتفاع مناره گسکر ۲۹ متر و قطر آن در پایه ۷ متر و در بخش فوقانی ۳۵/۲ متر است و مناره شکل مخروطی دارد. یک ستون نگهدارنده در وسط به عنوان تکیه گاه به ابعاد ۵۵×۵۵ سانتیمتر به پلکان مارپیچ داخلی و جدارهٔ بیرونی مناره ایستائی داده‌است. هیچ کتیبه‌ای که تاریخ بنا و بانی آن را معرفی کند، وجود ندارد. مناره با آجرهای مربع شکل به ابعاد ۱۳×۱۳ سانتیمتر و قطر ۶ سانتیمتر بنا گردیده و جز در قسمت فوقانی که دو نوار آجرکاری تزئینی آن را زینت داده، در سایر قسمت‌ها کاملاً ساده و بدون آلایش است. با توجه به شکل مناره و مصالح بکار رفته در آن می‌توان مناره گسگر را در ردهٔ میلها و مناره‌های دورهٔ سلجوقی قرار داد. این مناره در زلزله ۱۳۶۹ گیلان به شدت آسیب دید. همچنین ساختمانی واقع در کسما که مقر مبارزان جنگل و بنام عمارت معروف است اشاره کرد. از بازارهای عمده، بازار مرجقل، ضیابر، گوراب زرمیخ، صومعه سرا و پنجشنبه بازار طاهرگوراب که دیگر رونق ندارد را می‌توان نام برد. وجود بیش از ۱۸۰ مسجد و بقاع متبرکه در اقصی نقاط شهرستان معرف مذهبی بودن این دیار و علاقه آنان به ائمه اطهار است. شهرستان صومعه سرا از مناطق زیبا و دیدنی استان گیلان است که به دلیل ناشناخته بودن از دید مسافران و حتی مردم این شهرستان دور مانده‌است.[تحقیق دست‌اول؟] ناشناخته ماندن این شهرستان موجب شده تا نتواند به عنوان یک منطقه گردشگری برای مسافران جاذبه داشته و دیدنی به نظر آید. شهرستان صومعه سرا به دلیل قرار گرفتن در حاشیه جنوبی تالاب انزلی سالانه پذیرای پرندگان مهاجری از قبیل کیلار، فیلوش، خوتکای پرسفید و معمولی است که برای هر مسافری زیبا و خاطره انگیز است. در مدخل ورودی این شهر یک هتل به نام ابریشم وجود دارد که از نظر پذیرایی و اقامتی تاحدزیادی می‌تواند در حل مشکلات مسافران نوروزی مثمر واقع شود. منطقه زیبا و کوهستانی «تنیان» واقع در بخش میرزاکوچک یا گوراب زرمیخ صومعه سرا از نقاط زیبای طبیعی به شمار می‌رود که به دلیل طبیعت فرح انگیز و نشاط آور، منحصربه‌فرد و از جاذبه‌های طبیعی این شهرستان است. از مکان‌های مذهبی این شهرستان می‌توان به بقعه آقا سیدجعفر آقا و سیده خدیجه و سیده نساء نام برد. در اکثر روستاهای صومعه سرا هم بقعه‌هایی وجود دارد که می‌توان آنها را هم در فهرست مکان‌های مذهبی این شهرستان قرار داد مانند امامزاده آقا سید پیر عباس که در روستای سیاه تن و درجوار رودخانه واقع است.

صنایع دستی

صنایع دستی استان گیلان شامل: «گلیم بافی، سرامیک سازی، بامبوبافی، مرواریدبافی (سبدبافی) قلاب دوزی، نازک کاری چوب، چموش دوزی، تولیدات دست بافت، معرق و مینیاتور، فرش بافی و… می‌باشد که از میان آنها ۱- حصیربافی که با ساقه گیاه لی (گیاه مرداب) و صوف انجام می‌شود، سرامیک سازی، تولیدات دست باف و… خاص صومعه سرا است.

ابریشم

شهرستان صومعه سرا را در واقع می‌توان خاستگاه ابریشم ایران دانست، ابریشم در واقع مهم‌ترین و شاخص‌ترین صنعت و سوغات صومعه سرا محسوب می‌شود که مطمئناً در کل کشور ایران بی همتاست. هرچند گیلان از نظر تعداد کارخانه‌های مربوط به صنعت ابریشم محدود است ولی صومعه سرا از این نظر بسیار غنی است والبته جای پیشرفت فراوان نیز دارد. همچنین این چند کارخانه موجود در صومعه سرا در کل کشور نیز از اهمیت بسزایی در صنعت نوغان کشور محسوب می‌شوند. کارخانه‌هایی که در گیلان به جمع‌آوری پیله کرم ابریشم و خشک کردن و انبار کردن و عرضه آن به بازار هستند بسیار محدودند و در محدوده صومعه سرا قرار دارند، شامل: کارخانه پیله خشک کنی کسماء که به‌وسیله شرکت پیله ور ساخته شد ولی دستگاه آن که ژاپنی است به‌وسیله شرکت ایران نصب شده‌است. کارخانه پیله خشک‌کنی طاهرگوراب که دستگاه آن از نوع ژاپنی جدید است. در حال حاضر تنها شرکت ابریشم کشی شرکت (صنایع ابریشم گیلان) می‌باشد که سرمایه آن ۵۰۰ میلیون ریال بود. این کارخانه در روستای «شارم» از بخش‌های اباتر صومعه سرا در فاصله ۸ کیلومتری این شهر است طبق آمار بدست آمده صومعه سرا فاقد زمین زیر کشت بار و پیله نوغان و تولید تعداد نوغاندار است و دارای ۲ شعب تعداد تخم (جعبه‌است)

محصولات

محصولات عمده این شهرستان برنج و چای و نیشکر و کرم ابریشم و چوب صنعتی صنوبر است.

معرفی شهرستان شفت

موقعیت جغرافیایی

شهرستان شفت در مختصات جغرافیایی 36 درجه و56 دقیقه تا 37 درجه و18 دقیقه عرض شمالی از خط استوا و49 درجه 10 دقیقه تا 49 درجه و31 دقیقه طول شرقی از نصف النهار مبداء واقع شده است .منطقه شفت مانند دیگر نواحی گیلان در طول قرون گذشته دارای محدوده های جغرافیایی متفاوتی بوده است.آنچه که به صورت پراکنده از کتب مختلف در مورد محدوده و نواحی تابعه آن قید شده است،گویای این است که شفت در گذشته شامل قلعه رودخان و ارتفاعات آن، به انضمام بسیاری از مناطق ییلاقی شمال تارم و غربی رودبار و برخی نواحی جنوبی ورزلات بوده است. رابینو در کتاب دارالمرزگیلان مینویسد:«شفت ذر جنوب غربی رشت واقع است که از شمال به ورزل،از شرق به رودبار،از جنوب به تارم،واز مغرب به فومن وماسوله مربوط است».

تاریخ و قدمت

واقع شدن در شرقی ترین نقطه ی سرزمین کادوسیان و همسایگی با آماردها (اَمَردها)،نبرد اسکندر مقدونی با آماردهاوکشیده شدن جنگ به ارتفاعات جنوبی شفت(ناحیه غربی سفید رود)دیواره های سنگی اسکندر کُل،گورستان های اسلامی وغیر اسلامی دگرد،سیا چپ،لاس پشت،کفرگوران،منطقه باستانی گمبو برنه (که یاد آور ورن سرزمین چهارگوشه که در اوستا آورده شده) و وجود مناطقی مانند سیاهمزگی،سفید مزگی ،چماچا،چوبر و مردخه گویای قدمت بیش از دوهزارساله ی شفت است.شفت از اعصار گذشته تا پایان نهضت جنگل گذرگاه اقوام و گروهای مختلف سیاسی، فرهنگی و اجتماعی بوده که به قصد سکونت در این ناحیه ویا عبور از این منطقه پابه این دیار گذاشته اند.

اقلیم و آب وهوا

اقلیم این منطقه به تبعیت از آب وهوای کل استان معتدل ومرطوب است که درمناطق کوهستانی جای خودرا به آب وهوای معتدل کوهستانی می دهد . درفصل تابستان این مناطق خوش آب وهوا وپذیرای علاقمندان وگردشگران است. از جمله مناطق کوهستانی این شهرستان از ارتفاعات امامزاده ابراهیم ،دره سیامزگی ، روستای خرمکش وپایین توسه قابل ذکر است . ازعوارض طبیعی این منطقه وجود رودخانه سیاه مزگی درکنار روستای عثماوندان وشهر شفت است که روستا های زیادی را در مسیرجریان خود مشروب می نماید . کوههای امامزاده ابراهیم ودره سیا مزگی نیز جزء عوارض طبیعی این منطقه بشمار می روند . شهرستان شفت با مساحت969/576 کیلو متر مربع شامل دو بخش مرکزی واحمد سر گوراب وچهار دهستان جیرده ، ملا سرا ، احمد سر گوراب (نصیر محله ) و چوبر ونیز160 97 آبادیست که 94 آبادی دارای سکنه و3آبادی خالی ازسکنه می باشد .

وجه تسمیه

علت نامگذاری این ناحیه از بیه پس گیلان به شفت،همانند نامگذاری بسیاری از شهرهای بزرگ و کوچک این دیار ،معلوم نیست.چرا که مدرک وسندی قوی که دلالت بر نامگذاری بوده باشد ،وجود ندارد ویا این که این مطالب هنوز یافت نشده است.از سوی دیگر روایات بدون پشتوانه نیز نمی تواند سند محسوب شود ویا مورد وثوق اهل تحقیق قرار گیرد.چنانچه برخی بر این باورند که کلمه شفت اخذ شده از کلمه شَفَتَین (آیه 9 از سوره ی بلد قرآن) ویا برگرفته از نام شخصی خارجی در دوره قاجاریه است.(شَفِت نام افسری روسی الاصل در دوره قاجاریه بود که مامور تسخیر گیلان از سوی روسیه تزاری شده بود.)چیزی که میتوان در این باره به آن تکیه کرد این است که حداقل 800 سال پیش این منطقه به نام شفت ذکر وثبت شده است.اگرچه با توجه به آثار وعلایم پیدا وناپیدا در ارتفاعات شرقی وجنوبی منطقه ودامنه های شمالی وغربی آن میتوان سابقه اجتماعات انسانی در شفت را بیش از سه هزارسال دانست.

محصولات

شهرستان شفت از نظر اقتصادي به كشاورزي و دامپروري و يا صنايع وابسته به اين دو متكي است . برنج از جمله محصولات كشاورزي اين منطقه و باغداري،پرورش دام و طيور و زنبور عسل ،شيلات و پرورش آبزيان و كرم ابريشم از ديگر فعاليتهاي جاري در اين شهرستان مي باشد.علاوه بر اينها توليد خشكبار از جمله شاه بلوط و صيفي جات و گل و گياه زينتي نيز از منابع درآمدي مردم منطقه محسوب مي گردد.

زیبایی های خیره کننده ییلاق ونی

ییلاق ونی یکی از زیباترین ییلاقات شفت است که در دامنه شرقی قله نراب ( بام شفت) قرار دارد و بهترین مسیر دسترسی به آن از مسیر امام زاده ابراهیم است و با 3 تا 4 ساعت کوهپیمایی قابل دسترسی است. البته می توان از ویسرود و یا از ییلاق تولاب بره هم به ونی رفت.

معرفی شهرستان سیاهکل

موقعیت جغرافیایی

یکی از شهرستان‌های خوش آب و هوای استان گیلان سیاهکل است. تقریباً از سه منطقه تشکیل شده که شامل منطقه آبرفتی که حاصل بر جای ماندن گل و لایی است که رودخانه‌ها با خود آورده‌اند و همچنین رسوبات دریا در زمان‌های کهن و منطقه کوهپایه‌ای بسیار زیبا با جنگل‌های راش فراوان آن و همچنین منطقه کوهستانی که تا نیمی از سال معمولاً در آن برف هم وجود دارد. این شهرستان دارای ۲ بخش و ۵ دهستان است. نام سیاهکل در زبان محلی سی کل است و معنی آن آبادی کنار کوه‌است زیرا سی به معنی کوه سینه بریده و با شیب تند است و دامنه دلفک به سوی سیاهکل شیبی بیش از ۶۰ درجه دارد و کل یا کلاً به معنی آبادی است و ترکیب آن‌ها معنی آبادی کنار کوهی با شیب تند را می‌سازد. این نام قدمتی بیش از ۱۵۰ سال ندارد و در هیچ سند تاریخی متعلق به زمانی بیش از ۱۵۰ سال این نام مشاهده نمی‌شود. شهر سیاهکل امروز ترکیبی از روستاهای کلسر و برفجان و کدوبنک است و سیاهکا در واقع آبادی شکل گرفته میان این سه روستاست و به مرور آن سه روستا را در خود گرفته‌است. این نام امروزه بر شهرستانی با وسعتی بیش از ۱۰۰۰ کیلومترمربع نهاده شده‌است که بخش دیلمان را در خود دارد.. شهرستان سیاهکل از شمال به شهرستان‌های لاهیجان و آستانه اشرفیه و از شرق به شهرستان‌های لنگرود و رودسر و املش و از جنوب به شهرستان رودبار و از غرب به شهرستان رشت محدود است.

سیاهکل و موسیقی

قطعهٔ «زرد ملیجه» که کار ماندگاری از استاد برجسته موسیقی محلی غلامعلی فلاحتکار می‌باشد در سفرهای استاد ابوالحسن صبا به شهر سیاهکل و دیلمان توسط ایشان به رشته تحریر در آمده است، این قطعه از آوازهای گنجشک سینه‌زرد (به زبان محلی زرد ملجه) الهام گرفته شده است، که سپس فرامرز پایور و حسین تهرانی آن را به اجرا گذاشته‌اند.

جاذبه‌ها

– آبشار لونک
– آبشار باباولی در روستای باباولی
– حمام تاریخی دیلمان مربوط به دوره شاه عباسی
– کاروانسرای تی تی در روستای بالارود
– قلعه گرماور در روستای گرماور دیلمان
– قلعه کوتوال شاه در بلندی‌های شمالی شهر سیاهکل
– قله درفک در مسیر ۱۰ کیلومتری سیاهکل
– مسیر بسیار زیبای جاده جنگلی سیاهکل به دیلمان
– پارک پاشوران به همراه دریاچهٔ مصنوعی
– بشکسته سنگ
– خانهٔ عضدی در سیاهکل
– دژ گرماور
– دریاچه‌های فشتال و سیدوارستان و کولکشه و…
– آتشفشان درفک
– چشمهٔ لاریخانی
– بقعه قادرنبی
– شاه نشین آبی نام
– روستاهای نظری اربه ناب و اشکجان‌پهلو وفشتال و…
– امامزاده قاسم و حمزه
– شاه شهیدان

روستاها

بیدرون، اِزبرم، کیاسرا، اسپیلی، بالارود، توتکی، میکال، کوه پس، کلک، دیارجان، عاشورآباد، نوروزآباد یکی از معروف ترین روستاها بین همهٔ روستاها روستای میکال است که دارای آب و هوای خوش مردمانی خون‌گرم ومهمان نواز است دارای چشمه‌های دیدنی وزلال صاف و برای گردش گران محلی خوب وجالب برای دیدن بازدید است. یکی از دلایل این معروفیت قدمت این روستا می‌باشد.

معرفی شهرستان رودسر

موقعیت جغرافیایی

رودسر، از شمال به دریاچه خزر، از جنوب به رشته کوههای البرز، از شرق به رامسر، از توابع استان مازندران و از غرب به املش و لنگرود منتهی می‌شود. قسمت کوهستانی شهرستان رودسر، خوش آب و هوا و سردسیر می‌باشد. قسمت شمالی این شهرستان که در قسمت حاشیه جنوبی دریای خزر و منطقه جلگهای قرار گرفته‌است، مرطوب می‌باشد. رود پلرود، با شاخه‌های کیارود و شیرارود، در این شهرستان جریان دارد.

تاریخچه

رودسر در زمان قاجاریه و پهلوی اول بخشی ازگستره ی بزرگ منطقه تنکابن کبیر بوده است ورودسر، در زمانهای قدیم، به نامهای کوتم و هوسم نامیده می‌شد. یکی از روستاهای رودسر به نام تمیجان در زمان سلطنت شاه عباس اول دارای ضرابخانه بوده که سکه‌های ضرب شده در این محل موجود است. مقدسی، جغرافی دان معروف، در سال ۳۷۵ هجری قمری در کتاب (احسن التقاسیم فم معرفه الاقالیم) آورده که هوسم را بازاری نیکو و مسجد جامعی، نزدیک مقر حاکم است. حمدالله مستوفی در سال ۷۴۰ هجری قمری، از هوسم به عنوان بندر و لنگرگاه کشتی‌هایی که از گرگان و طبرستان آذوقه حمل می‌کردند یاد نموده است. نام رودسر ترکیبی از دو پاره واژه رود و سر است. سر در زبان دیلمی و پهلوی به معنی کنار است مانند سر و سامان داشتن یعنی کسی را در کنار خود داشتن. در نتیجه نام این شهر به معنی کنار رود است. این شهر به دلیل قرار داشتن در کنار دریای خزر از ویژگی توریست پذیر خود برای جذب توریست هر ساله مسافران زیادی را برای بازدید از ان به این منطقه می کشاند.

مردم‌شناسی

قومیت مردم رودسر، گیلک است که به زبانهای فارسی و گیلکی با لهجه بیه پیش (شرق گیلان) تکلم می‌کنند. مذهب مردم رودسر، شیعه دوازده امامی است. مردم شهرستان رودسر از ۳ تیره هستند: گیلک ها، گالشها و مهاجرین. مهاجرین رودسر را اغلب سادات و علویون تشکیل میدهند که در زمان حکومت ال بویه به رودسر مهاجرات کردند.سادات مرعشی،سادات کیایی و دیگر سادات شجره نامه ی سادات از خانواده های جوانمرد،میر ریسی،ریسیان،و اقوام آنها در دست است. شجره نامه خانواده ی طالبزاده نیز موجودست که یک نسخه از ان در قم نگهداری میشود.سادات رودسر از ریشه های حسینی و حسنی و گاهی موسویند.در این میان بر طبق تحقیقات و شواهد خانواده ی طالبزاده از سادات حسنی و باقی خاندانها از سادات حسینی بازیابی شده اند. سادات میرکیایی، مشتمل بر خانواده های میرکیایی،کیایی،میرشکارو…از سادات کیایی و بازماندگان حکومت کیا بازیابی شده اند. مردم شهرستان روسر، دارای عواطف و پایبند به اصول مذهبی(طوری که گیلانیها، شهر رودسر را قم گیلان می‌شناسند) می‌باشند. این مطلب را رابینو در کتاب «ولایات دارلمرز گیلان»، بدین صورت نقل کرده‌است: مردم رودسر، به ملایمت طبع و علاقه‌مندی به مذهب معروف می‌باشند.

جاذبه‌های گردشگری و آثار باستانی

از جمله نقاط دیدنی در این شهرستان، ساحلی به طول ۳۰ کیلومتر است که به دلیل نزدیکی کوه با دریا، در این منطقه جغرافیائی، چشم‌انداز زیبائی را به خود اختصاص داده‌است. همین عامل، این شهرستان را به مهمترین مرکز والیبال ساحلی در ایران تبدیل کرده‌است. پل تاریخی تمیجان، از آثار دوره صفوی، مسجد تمیجان از آثار دوره خاندان کیا، گنبد پیر محله در روستای پیر محله ماچیان و قلعه بندبن، واقع در قاسم آباد علیا از مهمترین آثار باستانی شهرستان رودسر می‌باشند. بندبن، روستائی زیبا و با مردمانی فرهیخته‌است که در آن قلعه ای سنگی با قدمت کهن، واقع است که از آن، بعنوان قلعه دفاعی، در برابر حملات دشمنان دریائی، استفاده می‌شده‌است. در معماری این قلعه، از مواد و ترکیبات خاص و کم نظیری استفاده شده‌است که با وجود رطوبت شدید هوا، آنرا تا کنون پابرجا نگاه داشته‌است. از اطراف این قلعه گنجینه‌هایی کشف شده‌است. گنبد پیر محله، یکی از نقاط تاریخی شهرستان رودسر و از عجایب هفتگانه گیلان می‌باشد. ساخت گنبد مربوط به دوره کیانیان و به صورت هشت ضلعی می‌باشد. منطقه تفریحی اشکور در ارتفاعات ییلاق شوئیل، آسمانرود و روستای کاکرود با آسیابهای آبی از سایر مناطق گردشگری این شهرستان هستند.

مشاهیر

– استاد محمدتقی روحانی رانکوهی ( پدر پایگاه داده ها ایران)
– آیت‌الله محمد محمدی گیلانی (رئیس دیوان عالی کشور)
– آیت‌الله محفوظی (عضو شورای نگهبان)
– آیت‌الله حسن لاهوتی اشکوری (نماینده مجلس اول)
– پروفسور میربهادرقلی آریانژاد (استاد نام آور مهندسی صنایع ایران)
– مسعود مرادی (داور بین‌المللی فوتبال)
– سالار مشکوة (از خوانین نامدار گیلان)
– حسن یوسفی اشکوری (اسلامشناس)
– احمد گرگین رودسری (شاعر)
– سیدعلی میرمیران (قهرمان چهار دوره سانشوی سنگین وزن جهانی)
– بشیر خدمتگزار(قهرمان دو دوره کیک بوکسینگ سنگین وزن جهانی)
– سید هادی و سید مهدی پانزوان (وزنه بردار)
– دکتر مسعود فخرایی جراح و فوق تخصص قلب و عروق و داخلی و از مشاهیر طب
– اسدالله عباسی نماینده سابق رودسر در مجلس و وزیر کار دولت دهم

محصولات

اقتصاد مردم رودسر، به علت قرار گرفتن درکنا دریا و زمین‌های مناسب بیشتر بر پایه کشاورزی و ماهیگیری استوار است. از محصولات تولید شده در رودسر می‌توان برنج، چای، ابریشم، کنف، مرکبات، گندم، جو، فندق، گردو، حبوبات، گل گاوزبان، انواع سبزی و… را نام برد. تنوع و فراوانی در رودسر باعث گردیده تا بازار هفتگی آن که در روزهای یکشنبه دایر می‌گردد از رونق فراوانی برخوردار باشد. بافت چادرشب، لباس قاسم آبادی، حصیر، جوراب پشمی، زنبیل، نمد بافی و تولید انواع سرامیک و سفال را نام برد که اغلب در یکشنبه بازار رودسر عرضه می‌گردد..

معرفی شهرستان رودبار

موقعیت جغرافیایی

شهرستان رودبار در مختصات جغرافیایی ۳۶ درجه و ۳۲ دقیقه تا ۳۷ درجه و ۷ دقیقه ازخط استوا و ۴۹ درجه و ۱۱ دقیقه تا ۵۰ درجه ۵ دقیقه طول شرقی از نصف النهار مبداء واقع شده‌است. این شهرستان با وسعت ۲۵۷۴ کیلومتر مربع دومین شهرستان استان گیلان به لحاظ و سعت است و از شمال به رشت، ازجنوب به‌استان قزوین و از غرب به شفت و استان زنجان محدود می‌شود. شهرستان رودبار درکرانه سفیدرود و در منطقه‌ای کوهستانی قرار گرفته‌است و آب و هوای آن تحت تأثیر هوای خشک و نیمه خشک ناحیه مرکزی قراردارد از نظر آب و هوایی این منطقه به ویژه شهر زیبای رودبار دارای آب و هوای مدیترانه‌ای می‌باشند و رویش درختان زیتون در این منطقه گواه موضوع است. این منطقه درمسیر بادهای دایمی دره سفید رود قرارگرفته که بادهای منجیل آن معروف است. درواقع هنگام گذر از رودبار و رسیدن به رشت، گیلان باتمام تنوع و زیبایی‌هایش به گونه‌ای موجز و فشرده ازپیش چشم می‌گذرد.

کشاورزی

اقتصاد این منطقه بعلت شرایط خاص اقلیمی بر پایه کشاورزی و دامداری استوار است. مهم‌ترین محصول آن زیتون می‌باشد که عمده‌ترین محصول کشاورزی شهرستان بوده و دارای فراورده‌های بسیاری چون روغن زیتون و صابون است.

دیدنی های رودبار

– سرو هرزویل
– چراغعلی تپه
– ییلاق‌های عمارلو
– پل تاریخی لوشان
– نیروگاه بادی منجیل
– سد سفیدرود منجیل
– سرو های قدیمی وقطورو بلند کنار امامزاده (ویایه)
– سرچشمه کلشتر
– روستای فیلده
– منطقه جنگلی تالشدر
– روستای علی آباد با چشم انداز دریاچه سد منجیل
– آبشار دره لاکوشاب
– منطقه سینه خانی و خوشصت
– روستاهای دیدنی داماش و ناش
– منطقه سلانسر در رستم آباد
– روستای آغوزبن و توربین های بادی نزدیک روستا در رودبار
– گل سوسن چلچراغ در روستای داماش(بهترین ماه برای دیدار از این شگفتی طبیعت از اوایل خرداد تا اواسط تیر ماه میباشد.)
– بخش عمارلو و رحمت آباد (بکر ترین روستاها و مناظر طبیعی در این بخش از رودبار قابل مشاهده است.)

نامگذاری

به سبب وجود رودهای فراوان در این ناحیه، آن را «رودبار» نامیدند که به معنی سرزمین رودها می‌باشد. «بار» در کلمه رودبار به مفهوم ساحل و اراضی کنار رود می‌باشد. شهرستان رودبار استان گیلان برای بازشناخته شدن از شهرستان رودبار الموت به نامهای «خشکه رودبار»، «رودبارمحمد زمان خانی»، «رودبار زیتون» «پیلده رودبار» نیز شناخته شده است.

حوادث طبیعی

دقیقه بامداد روز پنج شنبه ۳۱ خرداد ۱۳۶۹ زلزله‌ای با قدرت ۷٫۳ ریشتر شهرستان رودبار را لرزاند. بر طبق نظر موسسه ژئو فیزیک دانشگاه تهران مختصات این زلزله در ۳۶ درجه و ۴۹ دقیقه عرض شمالی و ۴۹ درجه و ۲۴ دقیقه و ۵۱ ثانیه طول شرقی بود که منطبق بر بخش جنوبی استان گیلان(شهرستان رودبار) است. این زلزله بیش از ۱۰۰ روستای شهرستان را به کل تخریب کرد و سی و هفت هزار نفر کشته و چهار صد هزار نفر بی خانمان بر جای گذاشت. اگر بازار داغ تماشای مسابقات فوتبال جام جهانی ۱۹۹۰ نبود، تعداد تلفات این زلزله هولناک به مراتب بیش از این می‌شد. این زلزله به منزله نقطه عطفی در برنامه مقاوم‌سازی ساخت و ساز کشور محسوب می‌شود زیرا استفاده از مصالح ساختمانی استاندارد را ضروری ساخت.

معرفی شهرستان رضوانشهر

موقعیت جغرافیایی

شهرستان رضوانشهر در شمال غربي گيلان، بين سواحل درياي خزر و رشته كوه هاي تالش قرار دارد كه از دوبخش جلگه اي و كوهستاني تشكيل گرديده است، رضوانشهر بين شهرستان هاي تالش، بندرانزلي، صومعه سرا، ماسال و خلخال واقع شده است. . زبانهاي رايج در اين شهرستان شامل زبان تالشي وگيلكي است كه زبان تالشي در منطقه كوهستاني تكلم مي شود وزبان منطقه جلگه ، گيلكي مي باشد. اين شهرستان از موقعيت جغرافيايي ممتازي برخوردار مي باشد بدين معنا كه گلوگاه ارتباطي بخش هاي مركزي، غربي و شمالي استان محسوب شده و در مدخل شاهراه ارتباطي گيلان به استان اردبيل و كشورهاي قفقاز و روسيه قرار گرفته است. حدود 40درصد آن عرصه هاي كوهستاني جنگلي و مرتعي و ييلاقي و 30% نيز جلگه اي و ساحلي است . آب و هواي اين شهرستان در بخش ساحلي و جلگه اي مرطوب و در كوهستان ها نيمه مرطوب است، ميانگين بارش سالانه اين شهرستان 1000 تا 1400 ميلي متر كه از ساحل و جلگه به سمت كوهستان كاهش مي يابد.

تقسيمات شهرستاني

مساحت اين شهرستان 770/294كيلومتر مربع است اين شهرستان داراي 2 بخش مركزي و پره سر، 2 شهررضوانشهر و پره سر، 4 دهستان ديناچال، ييلاقي ارده، خوشابر، گيل دولاب و 110روستا و 25 دهياري است.

صنعت

شهرستان رضوانشهر داراي كارگاه هاي صنعتي در نقاط شهري و روستايي مي باشد از نظر صنايع مي توان كار خانه چوب وكاغذ ايران (چوكا) كه مهمترين كارخانه چوب در سطح خاور ميانه است را نام برد. همچنين داراي كارگاههاي صنايع دستي نيز مي باشد.در روزهاي چهارشنبه در اين شهر بازار هفتگي داير مي‌شود و در اين روز جنب و جوش بيشتري در اين شهر به چشم مي‌خورد.كشاورزان و دامداران اطراف، كالاهاي مورد احتياج خود را خريداري نموده و كالاهاي اضافي وفراورده‌ هاي دامي و كشاورزي خود را در بازار مي‌فروشند.

کشاورزي ودامداري

سطح زيركشت شهرستان 20003 هكتار مي باشد ومهمترين محصولات كشاورزي آن برنج ،گندم ،جو وذرت است كه به صورت سنتي ونيمه سنتي كشت مي شود . ازديگر فعاليتهاي رايج در منطقه مي توان به باغداري ،تكثير گياهان دارويي وزينتي وپرورش ماهيان سردآبي ، گرم آبي و خاوياري به زنبور داري و پرورش كرم ابريشم و توتون كاري اشاره نمود . شهرستان رضوانشهر به دليل دارا بودن مراتع مناسب و علوفه فراوان مستعد دامداري مي باشد و داراي توليدات دام و طيور،زنبور عسل و شترمرغ مي باشد.

گردشگري و جاذبه هاي توريستي

سواحل زيباي شهرستان 30 كيلومتر نوارساحلي، ذخاير عظيم جنگلي، نزديكي سواحل درياي خزر به نواحي كوهستاني، جنگل سوزني برگ در حد فاصل اردجان تا پره سر، آبشار ويسادار در 15 كيلومتري پره سر، ييلاق ارده، برزكوه، شاله راه روشنده، مسجد اسپيه مزگت، در كنار رودخانه ديناچال، پل آجري پونل، بقعه سيدشرف الدين، بقعه برزه كوه، بقعه آقا سيدصالح، بقعه شيخ ابوالمعالي پره سر مجموعاً جاذبه هايي را به لحاظ گردشگري در شهرستان ايجاد نموده است و با داشتن جاذبه هاي قابل توجه طبيعي (جنگل، كوهستان، ساحل، آبشار، رودها) و يادمان هاي تاريخي و مذهبي، بازارهاي محلي و سنتي هفتگي و آداب و رسوم و فرهنگ خاص مردم از استعدادهاي بالقوه فراواني برخوردار است. شهرستان داراي موقعيت چهار راهي و بين راهي ممتازي است كه در مسير عبور مسافران، گردشگران عازم آستارا، تالش، استان اردبيل و كشورهاي قفقاز و بالعكس است.

جاذبه هاي طبيعي شهرستان

-پارک جنگلي دکتر درستکار
-آبشار و ليسادار
-مجتمع ساحلي تازه آباد- رودسر
-مجتمع ساحلي پره سر
-ييلاقات……..

جاذبه هاي فرهنگي، تاريخي شهرستان

– اسپبه مزگت يا سفيد مسجد با قدمتي بيش از هزار سال (دنيا چالي)
– گورستان باستاني و سکه و ميانرود
– پل آجري پونل
– بازارهاي هفتگي (چهارشنبه بازار رضوانشهر و سه شنبه بازار پره سر)

معرفی شهرستان رشت

نام

ناموجه تسمیۀ رشت در فرهنگ واژه‌های دساتیر، به‌معنی گچی که بنّایان، سنگ و آجر را به آن محکم نمایند، و در لغت‌نامه‌های انجمن آرا، آنندراج، لغت فرس اسدی توسی، لغت محلی شوشتری، برهان قاطع، ناظم الاطبا و لغت‌نامۀ جهانگیری: چیزی که از هم فروریزد؛ هر چیزی که از هم فروریزد و فروپاشد؛ دیوار مشرف بر افتادن. گچ را نیز گویند که بدان خانه سفید کنند؛ لجن و خاکروبه؛خاک و گَرد؛ خاک را گویند؛ رنگ‌کرده نیز معنی شده‌است. همچنین رشت (به فتح اول) به معنی در فروافتاده در گودی قرار گرفته یا جای پست است. صفتی بود برای هفته بازار رشت و حومه که روزهای یکشنبه در این شهر و روزهای چهارشنبه در آج بیشه حومه رشت تشکیل می‌شد. رشت بازار یعنی بازار در گودی قرار گرفته و این صفت بدان اعتبار بود که هر پیله‌ور و یا مسافری که از بخشهای جنوبی، مانند رودبار یا از مناطق غربی مانند فومن یا از مناطق شرقی مانند لاهیجان به سوی رشت حرکت می‌کرد، از منطقه‌ای بلندتر به ناحیه‌ای که در سطح پایین قرار داشت سرازیر می‌شد. تدریجاً “بازار” از آخر نام حذف شد و “رشت” باقی‌ماند.

رشت از منظر تاریخ

ابتدا رشت به صورت قصبه‌ای بزرگ میان یک فضای جنگلی بوده و از آبادی‌های کهن ایران بشمار می‌رفته که نامش در کتاب حدودالعالم به سال ۳۷۲ هجری آمده‌است. این قصبه که در میان دو رودخانه گوهررود و سیاهرود قرار داشت و از این جهت نیز قدمت دیرینه دارد. نام قدیمی رشت “دارالمرز”یا ” دارالامان” بوده که قبل از این دو به آن “بیه” می‌گفتند. بیه در لغت نامه‌ها، رود و یا مصب بین دو رودخانه معنی شده‌است و چنین به نظر می‌رسد که دلیل این نامگذاری قرار گرفتن آن در میان دو رودخانه‌است که به مثابه حفاظ و دیوار شهر محسوب می‌گردید.

لغت نامه دهخدا در باب رشت

در قرن هشتم هجری حمداﷲ مستوفی اولین کسی است که از رشت نام می‌برد. در زمان شاه عباس در آنجا آبادانیهایی کرد و رشت توسعه یافت. در زمان قاجاریه بواسطهٔ بسط روابط اقتصادی ایران با روسیه و تماس آنها از راه رشت باز هم بر توسعهٔ این شهر افزود و در زمان ناصرالدین شاه از رشت با سی هزار تن جمعیت یاد شده و بازارهای آن از مال التجاره مملو بوده است .

فرهنگ معین

مرکز استان گیلان (شهرستان رشت) در میان شاخه‌های مصبی سفیدرود بنام گوهررود و صیقلان رودبار در جلگهٔ هموار و سبزی که تا کنار مرداب و بحر خزر امتداد دارد واقع است. جمعیت شهر رشت ۱۲۲۰۰۰ تن است. این شهر زیبا و مترقی در قرن اخیر بزرگترین دروازهٔ تجارتی ایران در شمال بود و بوسیلهٔ بندرانزلی از طریق روسیه با غالب ممالک اروپای شرقی و مرکزی تجارت داشت. از سوی دیگر بوسیلهٔ جادهٔ شوسه از طریق قزوین به تهران و از طریق لاهیجان و لنگرود به مازندران و گرگان و از راه بندر پهلوی و طالش به آذربایجان شرقی مربوط است. شهر رشت در زمینهای رسوبی جنوب مرداب بندر پهلوی در ارتفاع هم سطح دریای آزاد قرار گرفته و یکی از مناطق پرباران ایران است که میزان بارندگی سالیانهٔ آن به ۱/۷۰ متر می‌رسد و پرباران ترین مرکز استان ایران بشمار می‌آید. هوای شهر اغلب مِه آلود و دارای بخار آب زیاد است و بهمین واسطه هوای رشت سرد نیست، تمام روزهای یخبندان این شهر در عرض سال از سی روز تجاوز نمی‌کند، روزهای برفی و یا برف و باران توأم کمتر در این شهر دیده می‌شود و در سال ۱۳۳۶ ه. ش. تنها یک روز برفی داشته و در سال ۱۳۳۵ ه. ش. دوازده روز برفی در این شهر مشاهده شده است.

اولین‌های شهر رشت در ایران

– اولین شعبهٔ بانکی ایران(اولین شعبهٔ بانک سپه)
– اولین کتابخانه ملی ایران
– اولین تئاتر ایران به شکل کلاسیک
– اولین اتوبوس وارد شده به ایران
– قدیمی ترین راه آهن ایران در مسیر بندر انزلی به پیربازار و رشت
– اولین داروخانه شبانه‌روزی در ایران(داروخانه کارون)
– اولین خانه معلولین و سالمندان در ایران

جاذبه‌های گردشگری

– سواحل دریای کاسپین
– موزه میراث روستایی گیلان
– آرامگاه میرزا کوچک خان جنگلی معروف به سردار جنگل در جنوب شهر رشت در محلهٔ سلیمان داراب واقع شده‌است.
– بقعهٔ امامزاده هاشم در کیلومتر۳۰ جادهٔ رشت – تهران
– مسجد حاج صمد خان؛ خیابان باقرآباد
– مسجد صفی؛ مربوط به قرن نهم و منسوب به صفی میرزا پسر شاه عباس صفوی
– موزه رشت؛ تاسیس ۱۳۴۹؛ خیابان طالقانی
– مجموعهٔ شهرداری رشت
– پارک شهر (رشت)(باغ محتشم)
– پارک مفاخر رشت (باغ سالار)
– دریاچه عینک رشت؛ تقاطع غیر همسطح شهدای گمنام (یخسازی)
– خانه میرزا کوچک خان جنگلی واقع در محلهٔ استاد سرای رشت
– پارک جنگلی: سراوان (مساحت :۱۳۰۰هکتار)
– پارک جنگلی: امامزاده هاشم (مساحت :۷ هکتار)

مشاهیر

رشت زادگاه و زیستگاه بسیاری از مشاهیر گذشته و معاصر بوده که برخی از آنان نظیر محمد معین، فضل‌الله رضا (واضع تئوری انفورماسیون)، مجید سمیعی (پزشک برگزیده سال ۲۰۰۳ از طرف رویال کالج کانادا)، حسن اکبرزاده (احراز کننده مدال درجه یک علمی از مؤسسه تحقیقات و علوم پاریس) و محمود بهزاد (پدر زیست‌شناسی نوین ایران) دارای شهرت جهانی هستند که تندیس آنها توسط شهرداری رشت در سبزه‌میدان رشت نصب شده‌ است. همچنین از مفاخر علمی و تاریخی و فرهنگی و ادبی می‌توان ازبزرگان زیر نام برد: میرزا کوچک خان جنگلی،میرزا حسین کسمایی،کوشیار گیلانی،ابراهیم پورداوود،هوشنگ ابتهاج (ه. الف. سایه)، محمدعلی افراشته، حسن عضدی، کریم کشاورز، علی‌رضا پنجه‌ای،عباس امیری، حمیده خیرآبادی، سوسن تسلیمی، فریدون پوررضا، ناصر مسعودی، انوشیروان روحانی، محمود نامجوی، خسرو گلسرخی، سیروس شمیسا، محمود اعتمادزاده (م. ا. به آذین)، صادق صبا،گلچین گیلانی، حسین محجوب، آرسن میناسیان و…

اماکن تاریخی

– مجموعه شهرداری
– ساختمان پست و تلگراف سابق رشت
– ساختمان هتل ایران سابق
– عمارت کلاه فرنگی
– کاروانسرای لات

افتخارات کشاورزی

– رتبهٔ نخست کشوری در تولید ماکیان
– رتبه نخست ایران در کشت مکانیزه برنج
– رتبه نخست کشور در تنوع محصولات

اماکن دیدنی

– پیاده راه اعلم الهدی
– آرامگاه خواهر امام
– آرامگاه میرزا کوچک جنگلی، دلاور نهضت جنگل (واقع در سلیمان داراب)
– موزه سردارجنگل – خانه میرزا کوچک خان جنگلی (واقع در محله (استادسرا)
– سبزه میدان (شامل کتابخانه عمومی و تندیس‌هایی از مشاهیر گیلان)
– موزه رشت (تأسیس ۱۳۴۹ – واقع در خیابان بیستون)
– خانه سمیعی
– خانه ابریشمچی (واقع در میدان صیقلان)
– خانه قدیری رشت
– خانه حاج میرزا خلیل رفیع (واقع در خیابان استاد مطهری که محل شورای اسلامی شهر رشت می‌باشد)
– آرامگاه شهیدان (واقع در جوار بیمارستان پورسینا که آرامگاه چهار تن از شهدای جنبش مشروطیت گیلان است)
– پارک شهر رشت معروف به باغ محتشم (شامل پارک اصلی که سابقه آن به دوره ناصری می‌رسد و عمارت کلاه‌فرنگی رشت و شهربازی)
– عمارت کلاه فرنگی
– مسجد صفی (یکی از قدیمی ترین مساجد در رشت)
– سیاه اسطلخ (یکی از قدیمی‌ترین محله‌های رشت)
– بازار سنتی رشت (شامل میدان بزرگ و میدان کوچک و چهارسوق‌ها و کاروانسراها است)
– خانه موسس بانک سپه “موسیو لئوپولد گُدار و خانواده اش” محله استادسرا نبش کوچه آتش‌نشانی
– بوستان ملت (واقع در چهارراه گلسار، بلوار انصاری)
– بقعه دانای علی (واقع در خیابان بیستون)
– بقعه بی بی و زینب (واقع در خیابان عطاآفرین کوچه بی بی زینب)
– موزه میراث روستایی گیلان (واقع در جاده رشت – تهران، پارک جنگلی سراوان)
– کتابخانه ملی رشت
– کاروانسرای لات
– شهرک گلسار رشت
– شهر بازی رشت
– شهر شادی رشت
– قصر بازی رشت (شهر بازی سرپوشیده)
– باغ پرندگان رشت (ماهان)
– سل عینک (دریاچه ایی دائمی که در سفرنامه‌ها از ان به وفور یاد کرده‌اند بطور مثال سفرنامهٔ مظفرالدین شاه به فرنگ)
– دبیرستان تاریخی شهید دکتر بهشتی (شاپور سابق)

غذاهای سنتی

– میرزا قاسمی
– باقلاقاتوق
– شوید قورمه
– تله کوته غوراب
– واویشکا

شیرینی

– رشته‌خشکار
– کاکا
– دوشاب