موقعیت جغرافیایی

آستارا يكي از شهرستان هاي استان گيلان با 65 هزار نفر جمعيت ( 3600 نفر جمعيت شهري ) با وسعت 334 كيلومتر مربع در شمال غربي اين استان واقع گرديده است . اين شهر در موقعيت جغرافيايي 48 درجه و51 دقيقه طول شرقي و 38 درجـــه و 26 دقيقه عرض شمالي واقع گردیده است . شهرستان آستارا از سمت غرب به كوه هاي پوشيده ازجنگل هاي تالش و از شرق بــه سواحل درياي خزر محدود مي شود . سواحل اين قسمت شني ، همراه با قلوه سنگ است . به علت نزديكي كوه با دريا عمق آب يكباره در نزديكي ساحل زياد مي گردد . در شمال اين شهرستان رودخانه آستارا (آستاراچاي) قرار دارد كه خط مرزي بين ايران و جمهوري آذربايجان (شوروي سابق) است . آستارا داراي 4661 هكتارمزارع ، باغات و20776 هكتار جنگل و مراتع و20 هكتار ساير اراضي؛ 5 روستاي جلگه اي ،40 روستاي كوهستاني ، 22 روستاي كوهپايه اي و 11 روستاي ساحلي است كه ازاين تعداد روستاها ، 44 روستاي دامپروري ، 30 روستاي پرورش زنبور عسل و 2 روستاي پرورش كرم ابريشم ، فعاليت عمده كشاورزي دارند . اقتصاد بيشتر اهالي آستارا بركشاورزي و كشت برنج استوار است . سطح زمين هاي كشاورزي آن به 6413 هكتار بالغ مي شود .

صنایع دستی

گلیم بافی ، فرش بافی ، گل دوزی ، خیاطی ، سفال پزی ، کوزه گری

مناطق ديدني

گردنه زيباي حيران – بهارستان – درياچه طبيعي استيل – چاي باغ عباس آباد – ساحل زيباي آستارا – آبشار لاتون – حوضچه هاي طبيعي لاتون – آب گرم كوته كومه – دربند – بهشت كاكتوسها – بازار ساحلي

معماری و بافت شهری

در روز گاران گذشته در منطقه آستارا تولید و استفاده از سفال سقف رواج زیادی داشت و حتی مرکز شهرستان یعنی شهر آستارا با لقب شهر بام‌های سفالین معروف شده بود . در زمان هایی که در مناطق مرکزی و شرقی گیلان برای سقف سازی منازل از ساقه های علف خشک شده برنج استفاده می کردند (قالی پوش) که در مواقع وزش باد گرم شدید با خطر آتش سوزی مواجه می شدند که بعداً آرام آرام جای خود را به حلب داد آن هم در موقع وزش باد گرم شدید در معرض خرابی قرار دارد. در این موقع در آستارا و روستاهایش مردم از سفال استفاده می کردند. که هم عایق خوبی در برابر گرمای تابستان بود و وجود فضای خالی بین سفال ها موجب ورود نسیم خنک دریا می گردید که موجب کاهش اثرات گرما در داخل بنا می شد و هم در موقع وزش باد های شدید به عنوان بادشکن عمل می کرد و خطر بادبردگی سقف منازل تقریباً صفر بود و نیز در موقع بارش برف برف روبی آن نیز خیلی راحت تر بود. علاوه بر این ، سفال با تاریخ و فرهنگ این منطقه عجیم شده است و حتی سفال برخی از بقیه های متبرکه سطح شهرستان دارای قدمت بیش از ۴۰۰ سال دارند و نیز سفال با فرهنگ این مردم نیز پیوند خورده بود و یکی از عناصر فرهنگی معماری منحصربه‌فرد شهرستان استفاده از سفال سقف بود. تا بیست سال پیش کارگاه‌های سفال در بسیاری از مناطق شهر دیده می شد. در روستاهای خلیله سرا و کرده‌سرا بخش لوندویل تولید سفال سقف اولین، مهمترین منبع در آمد بود ولی امروزه از آن کارگاهها هیچ اثری نیست.

اماکن تاریخی

– قلعه شیندان
– قلعه تک آغاج
– بقعه پیرقطب الدین
– بقعه شیخ تاج‌الدین محمود خیوی
– بقعه سیدمحمد دوست
– امامزاده ابراهیم و قاسم
– دبیرستان حکیم نظامی
– کتابخانه عمومی شماره یک آستارا
– مدرسه شهیدمدنی (به نام پیشین: مدرسه داریوش)
– مدرسه سنایی سیبلی
– طرق مظفری

کشاورزی ودامداری

این شهرستان با توجه به شرایط ویژه اقلیمی از مناطق مستعد کشاورزی بشمار می‌آید و یکی از فعالیتهای مهم مردم این شهرستان می‌باشد. از محصولات مهم کشاورزی آن می‌توان برنج، گندم، جو، ذرت، محصولات جالیزی و سبزیها را نام برد.. سطح زیر کشت این شهرستان۴۲۹۵۸ هکتار که برنج، سبزی و صیفی، مرکبات و میوه‌های دانه دار برداشت می‌شود. در نتیجه کاشت برنج در شالیزارهای شهرستان آستارا، گمان بر این است که برخی ارقام برنج مانند رقم حسنی در اثر انتخاب سنتی توسط کشاورزان، از این شهرستان نشات گرفته اند. کاشت برنج در ۳۲۰۰ هکتار زمین و شالیکوبی در ۱۰ کارخانه برنجکوبی تولید به ۱۵۱۰۷ تن محصول در سال منجر می‌شود همچنین از ۳۰۰ هکتار زمین زیر کشت توتون هر ساله ۲۱۰ تن برگ سبز به دست می‌آید. گندم نیز در ۳۹۸ هکتار کشت می‌شود و ۴۹۲ تن در سال محصول می‌دهد. شهرستان آستارا بدلیل شرایط مناسب آب و هوایی برای کشت نباتات علوفه‌ای و برخورداری از مراتع برای دامپروری نیزمستعد است. دراین شهرستان گوشت قرمز، گوشت مرغ، شیرو تخم مرغ و عسل تولید می‌گرددو انواع مختلف ماهی پرورش وصید وخاویار تولید می‌گردد. از دیگر فعالیتهای اقتصادی شهرستان زنبورداری است که از رونق زیادی برخوردار است و براساس آمارگیری از زنبورداران، در سالجاری مقدار ۲۵۸ نفر از اعضاء تعاونی زنبورداران شهرستان آستارا با ۳۷۵۰۹ کلنی زنبورعسل مقدار ۷۹۴ تن عسل به ارزش اقتصادی سی و پنج میلیارد ریال پرورش دادند. وجود دریای خزر علاوه بر اینکه صید ماهی را رواج داده‌است موجب ایجاد کارخانجات صدف کوبی گردیده که در آنها از صدف‌های اطراف ساحل، خوراک طیور تهیه می‌کنند شهرستان آستارا از مراکز مهم کشاورزی در استان گیلان به شمار می‌رود که همه ساله بخش وسیعی از تولیداتی چون؛ برنج، کیوی، ازگیل، خرمالو، ذرت و گندم، علاوه بر عرضه در بازار مصرف داخلی به کشورهای حاشیه دریای خزر صادر می‌گردد. نخستین باغ کیوی گیلان در شهرستان آستارا با ۲۲ سال قدمت در فضایی به مساحت دو هکتار معروف به باغ کیوی ماهوتی دایر شده‌است. مرکز تحقیقاتی به منظور مطالعات کارشناسی ایجاد باغات کیوی در شمال و همه مناطق مستعد کشور در کنار قدیمی ترین باغ کیوی استان گیلان دایر می‌شود.

موقعیت جغرافیایی

آستانه اشرفیه در ۳۵ کیلومتری مرکز استان رشت واقع است و فاصلهٔ آن تا شهر لاهیجان ۷ کیلومتر است . این شهرستان با وسعت ۴۲۶/۶ کیلومتر مربع در شرق گیلان در عرض جغرافیایی ۳۷ درجه و ۱۶ دقیقه و طول جغرافیایی ۴۹ درجه و ۵۶ دقیقه شرق نصف النهار مبدا واقع شده است و ارتفاع متوسط آن از سطح دریا -2 متر است . شهرستان آستانه اشرفیه با جمعیت ۱۲۵٫۴۳۷ نفر از دو بخش مرکزی با ۴ دهستان ( کورکاء، دهشال، کیسم و چهارده ) و بخش بندر کیاشهر با 2 دهستان ( دهسر و دهکاء ) تشکیل شده است.[نیازمند منبع] ۴۲ درصد جمعیت این شهرستان شهر نشین و ساکن در دو شهر آستانه اشرفیه و بندر کیاشهر و ۵۸ درصد روستانشین و ساکن در ۱۰۷ روستا می‌باشند. این شهرستان شامل دو شهر، دو بخش، ۶ دهستان و ۹۸ آبادی می‌باشد. شهر آستانة اشرفیه مرکز شهرستان است که در تلفظ محلی به آن «پیله آسّونه» گفته می‎شود. طول جغرافیایی آن ْ۴۹ و َ۵۸ شرقی و عرض جغرافیائی آن ْ۳۷ و َ۱۵ شمالی است پلی به طول ۸۵۰ متر در این شهر بر روی سفیدرود احداث گردیده است که این شهر را به رشت مرتبط می سازد. آرامگاه دکتر محمد معین نیز در شهر آستانه قرار دارد.

وجه تسمیه

این شهرستان که چهارمین شهر مذهبی کشورمان در مرکز آن قرار دارد در گذشته کوچان نامیده می‌شد و پس از تدفین پیکرسید جلال‌الدین اشرف پسر موسی کاظم در این شهر نام آن به درگاه (:آستانه) ورود به بارگاه سید جلال الدین اشرف یا “آستانه اشرفیه” تغییر یافت.

آب و هوا

آب وهوای آستانه مانند دیگر نقاط گیلان از نوع آب و هوای معتدل مدیترانه ای با رطوبت کمی بیشتر می باشد.دربعضی از سالها، چنانچه توده هوای سرد شمال، این ناحیه را تحت تاثیر قرار دهد، نظم واعتدال چند ساله به هم خورده و شدت سرما، زیاد می شود.

تاریخ

این شهر در قدیم «کوچان» نام داشته است. کاشانی در تاریخ اولجایتو از کوچیان نام برده که احتمالاً صورت دیگر همین نام است . پس از به خاک سپردن آقاسیدحسن یا سیدابراهیم معروف به سلطان‎سیدجلال‎الدین اشرف(ع) فرزند امام‎موسی کاظم(ع) در آنجا، به تدریج نام کوچیان فراموش گردید و نام آستانة اشرفیه متداول شد. اسکندربیک ترکمان، نام این روستا را آستانه، یاد کرده و آن را از توابع لاهیجان به شمار آورده است . فومنی گیلانی نیز در تاریخ خود نامی از آستان اشرفیه به میان آورده است . مکنزی که در ۱۲۷۴ق/۱۸۵۷م از اینجا گذشته جمعیت آستانه را در حدود ۷۰ خانوار برآورد کرده است. به گفتة او در فصل ابریشم در آنجا به زائران حرم جلال‎الدین اشرف غذای رایگان داده می‎شود . رابینو نیز از آستانه نام برده و شرحی دربارة آن به دست داده است. به گفتة او هر سال در فصل ابریشم زائران به سوی این زیارتگاه سرازیر می‎شده‎اند و بازار بزرگی که در آن شهر ساخته شده بود منبع سود زیادی برای صاحبان آن بوده است .

رودخانه های مهم استانه اشرفیه و کیاشهر

شهرستان استانه اشرفیه به خاطر داشتن چندین رودخانه در اطراف خود، یکی از شهرستانهای سرسبز استان گیلان محسوب می شود

– سفید رود
– شمرود
– سالارجوب
– حشمت رود

جنگل و درختان

منطقه سرسبز استانه اشرفیه پوشیده از سبزه، خزه، درختچه و درختان انبوه است. درختان این ناحیه عبارتند از:
تسکا، ازگیل، گردو، آلو، ازدار، انار، انجیر، به، پلت، توت، گلابی وحشی، سیب، شاه بلوط، تمشک، بید، افرا، گیلاس و …

جانداران

حیوانات این منطقه عبارتند از:
چهارپایان اهلی:گاو، اسب، گوسفند، میش، سگ، گربه و گاومیش
چهارپایان وحشی:شغال، روباه، گرگ، خرگوش، آهو، گربه وحشی، سمور، جوجه تیغی، خوک، گراز، سنجاب، کفتار ونوعی موش سینه سفید که نسبتا دراز اندام و ظریف است که به محلی به ان گنج بانو گویند و معروف است که در اطراف دفینه ها لانه می کند.
پرندگان اهلی:مرغ، اردک، غاز، بوقلمون
پرندگان دیگر:قوش(الغ)، باز، بلبل، قرقاول(تورنگ)، توکا، تولک، تیهو، جغد، قدجقه(جینجیره)، چارخو، چوب پا(نوعی اردک)، چنگر، گنجشک(چیشنک یا چی چی نی)، پرستو(حاج جاجی)، خوتکا، دارکوب، خوبوسه(نوعی بلبل)، درنا، دم جنبانک(دم بلاسکونه)، بلدرچین، سار، سرت، راب ایشکن(نوعی بلدرچین)، سبزقبا(یاکریم)، کلاغ(سیا کلاچ)، شاهین، سینه سرخ، قره قوش، غاز وحشی(شلخت)، شانه به سر، قرقی(واشک)، زاغچه(کشکرت)، کبوتر، گپر، هفت رنگ، زلوزن و…
خزندگان:لاک پشت، خرچنگ، زالو، مارمولک، سوسمار، مار

محصولات

از محصولات زراعی این شهرستان می‌توان بادام زمینی(که در واقع مر غوبترین بادام ایران است)، برنج (انواع برنج‌های معطر و طارمی، دمسیاه و…)، گوجه سبز و تخمه آفتابگردان و مرکبات نام برد.
به دلیل کیفیت و سبکی خاک این منطقه که بیشتر حاصل رسوبات سفیدرود است هویج نیز از محصولات آن است. این شهرستان از مراکز عمده تولید فلفل سبز دانست. ضمناً این شهرستان دارای نوعی کدو تنبل است که از نظر ارزش تغذیه در سطح بالایی قرار دارد. آستانه اشرفیه از مراکز اصلی تولید نهال صنوبر است. همچنین صید ماهی در دهستان دستک و بندر کیاشهر در سواحل خزر رونق فراوان دارد.

بزرگان علمی

استاد محمد معین – استاد رشته زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تهران

اماکن

– پارك ملی بوجاق بندركیاشهر
– پارک جنگلی بندرکیاشهر
– آرامگاه آقا سید جلال‌الدین اشرف
– بقعه‌های آپیر جنگلی آقا سید حسن – آقا سید حسین و امامزاده محمد.
– بقعه‌های آقاسید محمد کماچال
– پارک ساحلی استانه اشرفیه
– مناظر حاشیهٔ رودخانهٔ سپید رود
– آرامگاه دکتر محمد معین
– پل چوبی کیاشهر.
– پل خشتی نیاکو و کیسم
– تونل جنگلی صفرابسته
– سواحل دستک
– منطقه ی زیبای عسگر آباد دهكاء

دانشگاه ها

– دانشگاه ازاد اسلامی واحد استانه اشرفیه
– دانشگاه غیر انتفاعی مهر آستان
– دانشگاه پیام نور
– آموزشكده فنی امام جعفر صادق (ع)